Bài 8: Tốc độ chuyển động

I. Khái niệm tốc độ

Để xác định sự nhanh, chậm của chuyển động, người ta thường so sánh quãng đường đi được trong cùng một khoảng thời gian.

Nếu quãng đường đi được là \(s\), thời gian đi là \(t\) thì quãng đường đi được trong một đơn bị thời gian là

\(v=\dfrac{s}{t}\)

Thương số  \(\dfrac{s}{t}\) đặc trưng cho sự nhanh, chậm của chuyển động được gọi là tốc độ chuyển động, gọi tắt là tốc độ. 

II. Đơn vị đo tốc độ

Đơn vị đo tốc độ phụ thuộc vào đơn vị đo độ dài và đơn vị đo thời gian.

Trong Hệ đo lường chính thức của nước ta, đơn vị đo tốc độ là m/s và km/h.

Đổi đơn vị:

• 1 km/h = \(\dfrac{1}{3,6}\) m/s
• 1 m/s = \(3,6\) km/h

❗Trong thực tế, tốc độ chuyển động của một vật thường thay đổi nên đại lượng \(v=\dfrac{s}{t}\) còn được gọi một cách đầy đủ là tốc độ trung bình của chuyển động.

Mối quan hệ giữa 3 đại lượng quãng đường, vận tốc, thời gian:

• \(v=\dfrac{s}{t}\)
• \(s=v.t\)
• \(t=\dfrac{s}{v}\)

Một số tốc độ

III. Bài tập vận dụng công thức tính tốc độ

1. Biết nữ vận động viên Việt Nam- Lê Tú Chinh đoạt Huy chương Vàng SEA Games 2019 chạy 100 m hết 11,54 s. Tính tốc độ của vận động viên này.

Tóm tắt

\(s=100\) m

\(t=11,54\) s

\(v=?\)

Giải

Tốc độ của vận động viên Lê Tú Chinh là:

\(v=\dfrac{s}{t}=\dfrac{100}{11,54}\approx8,67\) (m/s)

2. Lúc 8 h 30 min, bạn A đi bộ từ nhà đến siêu thị với tốc độ 4,8 km/h. Biết quãng đường từ nhà bạn A đến siêu thị dài 2,4 km. Hỏi bạn A đến siêu thị lúc mấy giờ?

Tóm tắt

Đi từ nhà 8 h 30 min

\(v=4,8\) km/h

\(s=2,4\) km

Đến siêu thị lúc mấy giờ?

Giải

Thời gian bạn A đi từ nhà đến siêu thị là:

\(t=\dfrac{s}{v}=\dfrac{2,4}{4,8}=0,5\) (h)

Vậy thời điểm bạn tới siêu thị là lúc 9 h.

3. Bạn B đi xe đạp từ nhà đến trường với tốc độ 12 km/h hết 20 min. Tính quãng đường từ nhà bạn B tới trường.

Tóm tắt

\(v=12\) km/h

\(t=20\) min \(=\dfrac{1}{3}\) h

\(s=?\)

Giải

Quãng đường từ nhà bạn B tới trường là:

\(s=v.t=12.\dfrac{1}{3}=4\) (km)

1. Đại lượng cho biết sự nhanh, chậm của chuyển động, được xác định bằng quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian, gọi là tốc độ chuyển động.

2. Công thức tính tốc độ: 

\(v=\dfrac{s}{t}\).

3. Đơn vị đo tốc độ là m/s và km/h:

1 m/s = 3,6 km/h