Bài 60. Định luật bảo toàn cơ năng

I. Sự chuyển hóa năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện

1. Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại, hao hụt cơ năng

Thả cho viên bi sắt lăn xuống từ điểm \(A\) có độ cao \(h_1\). Quan sát chuyển động của viên bi, đánh dấu vị trí của viên bi khi lên đến điểm \(B\) có độ cao \(h_2\).

Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có sự biến đổi giữa thế năng và động năng, cơ năng luôn giảm.

Phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hóa thành nhiệt năng.

Lưu ý: Nếu cơ năng của vật tăng lên so với ban đầu thì phần tăng thêm là do dạng năng lượng khác chuyển hóa thành.

2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng

Quan sát hiện tượng xảy ra với máy phát điện, động cơ điện và quả nặng \(B\) khi ta cho quả nặng \(A\) chuyển động từ trên xuống dưới.

Trong các máy phát điện, phần lớn cơ năng chuyển hóa thành điện năng. Trong động cơ điện, phần lớn điện năng chuyển hóa thành cơ năng. 

Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy. Phần năng lượng hao hụt đi đã biến đổi thành dạng năng lượng khác.

II. Định luật bảo toàn năng lượng

Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.