Bài 5 : Trung Quốc thời phong kiến - Phần 1

1. Trung Quốc thời Tần - Hán

Thời cổ đại, trên lưu vực sông Hoàng Hà và Trường Giang có nhiều quốc gia nhỏ của người Trung Quốc thường gây chiến tranh và thôn tính lẫn nhau

* Thời Tần: 221 TCN -206 TCN

- Đầu thế kỷ IV TCN, Tần lần lượt tiêu diệt các đối thủ, năm 221 TCN Tần thống nhất Trung Quốc.

- Vua Tần xưng là Tần Thủy Hoàng có quyền hành tuyệt đối, bắt tay vào việc xây dựng chính quyền. Chia đất nước thành quận huyện, cử quan Thái thú (ở quận) và Huyện lệnh (ở huyện). Thừa  tướng đứng đầu quan văn, Thái úy đứng đầu quan võ.

- Thời nhà Tần các giai cấp mới hình thành:

+ Quan lại chiếm nhiều ruộng đất tư trở thành địa chủ.

+ Nông dân giàu có trở thành giai cấp bóc lột. Nông dân giữ được ruộng đất để cày cấy trở thành nông dân tự canh. Nông dân không có ruộng đất, phải nhận ruộng đất của địa chủ cày cấy gọi là nông dân lĩnh canh. Đến đây, quan hệ bóc lột địa tô của địa chủ đã thay thế quan hệ bóc lột của quý tộc đối với nông dân công xã. Chế độ phong kiến được xác lập.

- Nhà Tần có lực lượng quân sự lớn mạnh để duy trì trật tự xã hội, trấn áp các cuộc nổi dậy, tiến hành chiến tranh xâm lược. Nhà Tần tồn tại 15 năm, Lưu Bang lên ngôi lập ra nhà Hán.

* Nhà Hán: 206 TCN - 220

- Tiếp tục củng cố bộ máy cai trị, mở rộng hình thức tiến cử.

- Nhà Tần và nhà Hán chiếm vùng thượng lưu sông Hoàng, thôn tính Trường Giang, chiếm phía đông Thiên Sơn, xâm lược Triều Tiên và đất đai của người Việt cổ.

 

2. Sự phát triển chế độ phong kiến thời Đường

- Sau mấy thế kỷ rối ren, Lý Uyên dẹp tan được phe đối lập, đàn áp khởi nghĩa, lên ngôi hoàng đế lập ra nhà Đường (618- 907).

* Chế độ phong kiến thời Đường đạt đến đỉnh cao:

- Kinh tế phát triển toàn diện:

+ Thực hiện chế độ quân điền, nông dân thực hiện chế độ nghĩa vụ cho nhà nước theo chế độ tô, dung, điệu.

+ Thủ công nghiệp phát triển, các xưởng thủ công gọi là tác phường như luyện sắt, đóng thuyền….

+ Thương nghiệp thịnh đạt, con đường tơ lụa trên đất liền và trên biển được thiết lập, mở rộng.

 

- Chính trị: bộ máy cai trị phong kiến hoàn chỉnh: cử người thân tín cai quản địa phương; cử người trong họ hay công thần giữ chức Tiết độ sứ, trấn ải biên cương  mở khoa thi chọn người ra làm quan.

- Tiếp tục chính sách xâm lược: chiếm Nội  Mông, Tây vực, xâm lược Triều Tiên, củng cố chế độ đô hộ ở An Nam, ép Tây Tạng phải thần phục. Nhà Đường trở thành một đế quốc phong kiến phát triển nhất.

- Cuối thời Đường: mâu thuẫn xã hội gay gắt. Đến cuối thế kỷ XIII Trung Quốc rơi vào tay Mông Cổ.