Bài 35. Những điều kiện cần cho hạt nảy mầm
Nội dung lý thuyết
Hạt giống sau khi thu hoạch được phơi khô và bảo quản cẩn thận, có thể giữ được trong một thời gian dài mà không có gì thay đổi.
Nhưng nếu đem gieo hạt đó vào đất thoáng và ẩm hoặc tưới ít nước thì hạt sẽ nảy mầm. Tuy nhiên, thời gian nảy mầm của các hạt khác nhau là khác nhau.
+ Hạt cà phê chỉ còn khả năng nảy mầm sau vài giờ bảo quản.
+ Hạt đỗ, lạc, vừng giữ được khả năng nảy mầm sau 7 – 8 tháng bảo quản.
+ Hạt sen có thể giữ được khả năng nảy mầm sau nhiều năm bảo quản.
+ Ở Ai Cập, các nhà khoa học tìm thấy hạt của những cây lúa mì có tuổi đời cách đây hàng nghìn năm. Khi đem gieo chúng vẫn có khả năng nảy mầm.
Vậy điều kiện cần cho hạt này mầm là gì?
1. Thí nghiệm về những điều kiện nảy mầm của hạt
a. Thí nghiệm 1
- Chuẩn bị:
+ Chọn các hạt đỗ tốt, khô bỏ vào cốc thủy tinh (mỗi cốc 10 hạt).
+ Cốc 1: Không bỏ gì thêm.
+ Cốc 2: Đổ nước cho ngập hạt khoảng 6 – 7 cm.
+ Cốc 3: Lót xuống dưới những hạt đỗ một lớp bông ẩm.
+ Cả 3 cốc đều để ở chỗ mát.
+ Quan sát sự nảy mầm của hạt đổ sau 3 – 4 ngày.
STT | Điều kiện thí nghiệm | Kết quả thí nghiệm (số hạt nảy mầm) |
Cốc 1 | 10 hạt để khô | 0 |
Cốc 2 | 10 hạt đỗ ngâm ngập trong nước | 0 |
Cốc 3 | 10 hạt đỗ để trên bông ẩm | 6 – 9 hạt |
- Nhận xét:
+ Hạt ở cốc 1 không nảy mầm vì hạt thiếu nước.
+ Hạt ở cốc 2 không nảy mầm vì hạt bị ngâm ngập trong nước 
\(\rightarrow\) hạt không có không khí.
+ Hạt ở cốc 3 nảy mầm vì hạt có đủ nước và không khí.
b. Thí nghiệm 2:
- Chuẩn bị: làm 1 cốc thí nghiệm như cốc số 3 ở trên. Sau đó cho cốc thí nghiệm vào hộp xốp đựng nước đá. Để 3 – 4 ngày quan sát hiện tượng nảy mầm của hạt.
- Kết quả: hạt trong cốc thí nghiệm không nảy mầm vì nhiệt độ trong thùng nước đá thấp \(\rightarrow\)
hạt không nảy mầm được.
- Từ thí nghiệm 1 và thí nghiệm 2 cho ta biết điều kiện bên ngoài cần cho sự nảy mầm của hạt là nước, không khí và nhiệt độ.
- Tuy nhiên, để hạt nảy mầm được còn phụ thuộc vào chất lượng của hạt như hạt giống tốt, không bị sâu mọt, không bị sứt sẹo, không bị mốc.
* Lưu ý: tất cả các yếu tố trên đều tác động đến sự nảy mầm của hạt. Thiếu bất kì một yếu tố nào thì hạt cũng sẽ không nảy mầm.
@63326@@63323@@59572@
2. Những hiểu biết về điều kiện nảy mầm của hạt được vận dụng như thế nào trong sản xuất?
Biện pháp kĩ thuật | Cơ sở khoa học |
Sau khi gieo hạt gặp trời mưa to, nếu đất bị úng thì phải tháo hết nước ngay. | Bảo đảm cho hạt có đủ không khí để hô hấp. Nếu không tháo nước hạt sẽ bị thối, chết. |
Phải làm đất thật tơi, xốp trước khi gieo hạt. | Làm đất tơi xốp thì khi gieo hạt xuống đảm bảo được cho hạt có đủ không khí để nảy mầm. |
Khi trời rét phải phủ rơm, rạ cho hạt đã gieo. | Đảm bảo cho hạt được nảy mầm trong điều kiện nhiệt độ thích hợp, tránh nhiệt độ thấp. |
Phải gieo hạt đúng thời vụ. | Giúp hạt gặp những điều kiện thuận lợi nhất về lượng nước, nhiệt độ, không khí để hạt nảy mầm tốt nhất. |
Phải bảo quản hạt giống tốt. | Đảm bảo chất lượng hạt giống tốt nhất, tránh mối, mọt, nấm mốc phá hoại. |
@63325@@63331@