Bài 21. Nam châm điện

I. Nam châm điện

Thí nghiệm về nam châm điện

Chuẩn bị:

• Dây dẫn điện (đường kính khoảng 0,5 mm) có vỏ cách điện
• Một đinh vít (đường kính khoảng 0,3-0,6 cm)
• Hộp đựng hai viên pin 1,5 V
• Công tắc và các kẹp giấy bằng sắt

Tiến hành thí nghiệm:

• Quấn dây điện xung quanh đinh vít, khoảng 40-60 vòng.

• Nối hai đầu dây dẫn với hai cực của pin. Bật công tắc và đưa đinh vít đến gần kẹp giấy.
• Ngắt công tắc.

• Nam châm điện gồm một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua và bên trong ống dây có lõi sắt.
• Khi có dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt trở thành nam châm và có khả năng hút các vật bằng sắt, thép,...

II. Ảnh hưởng của dòng điện đến từ trường của nam châm điện

•  Lặp lại thí nghiệm trên nhưng tăng độ lớn của dòng điện bằng cách ghép hai viên pin nối tiếp nhau.

•  Lặp lại thí nghiệm trên nhưng đổi chiều dòng điện bằng cách đảo các dây nối các cực của pin.

• Khi tăng (giảm) độ lớn dòng điện, thì độ lớn lực từ của nam châm điện cũng tăng (giảm).
• Khi đổi chiều dòng điện thì từ trường của nam châm điện cũng đổi chiều và độ lớn lực từ không đổi.

❗Quan sát sơ đồ cấu tạo của một chuông điện đơn giản sau.

Khi nhấn và giữ công tắc (khoá K) thì mạch điện đóng, nam châm điện hoạt động hút lá thép khiến búa đập vào chuông gây ra tiếng kêu. Cùng lúc đó, tiếp điểm bị hở, mạch điện ngắt, lá thép đàn hồi quay về vị trí cũ khiến tiếp điểm đóng lại, dòng điện lại chạy qua mạch, búa đập vào chuông, cứ thế tiếp tục.

Do đó nghe tiếng chuông reo liên tục cho đến khi thả tay ra.

❓Em có biết

Nam châm điện có nhiều ứng dụng trong sản xuất và đời sống. Nam châm điện dùng trong các cần cẩu dọn rác, chuyển hàng hoá,...Các nam châm điện này có lực từ rất mạnh, có thể nâng vật nawngk hàng trăm kg,...

Nam châm điện cũng là bộ phận không thể thiếu trong các động cơ điện, máy phát điện.