Bài 17: Tổ chức lãnh thổ công nghiệp

I. KHU CÔNG NGHIỆP

1. Khái niệm

- Là khu vực có ranh giới địa lí xác định, chuyên thực hiện sản xuất hàng công nghiệp hay những dịch vụ hỗ trợ cho sản xuất công nghiệp.

- Gồm nhiều loại hình khác nhau, bao gồm: khu chế xuất, khu công nghiệp hỗ trợ, khu công nghiệp sinh thái.

2. Vai trò

- Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước để phát triển kinh tế.

- Đẩy mạnh xuất khẩu, góp phần tăng nguồn thu ngân sách.

- Tiếp nhận kĩ thuật, công nghệ tiên tiến, phương pháp quản lí hiện đại và khích thích sự phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ và doanh nghiệp trong nước; tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao.

- Thúc đẩy việc hiện đại hoá hệ thống kết cấu hạ tầng trong và ngoài khu công nghiệp tại các địa phương.

3. Tình hình phát triển

- Các khu công nghiệp được hình thành và phát triển gắn liền với công cuộc Đổi mới, mở cửa nền kinh tế của nước ta.

- Đến năm 2021, cả nước đã có 397 khu công nghiệp, trong đó 291 khu đang hoạt động; các khu công nghiệp đã thu hút được 8.257 dự án đi vào hoạt động.

- Các khu công nghiệp phân bố không đồng đều tuỳ thuộc lợi thế về vị trí địa lí, điều kiện và trình độ phát triển sản xuất công nghiệp của các vùng.

- Ở nước ta, các khu công nghiệp tập trung nhiều nhất ở hai vùng: Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng.

4. Định hướng phát triển

Định hướng phát triển khu công nghiệp ở nước ta theo hướng giảm tiêu hao năng lượng, hạn chế phát thải khí nhà kính, chú trọng trách nhiệm xã hội và được quản trị theo mô hình Chính phủ số.

II. KHU CÔNG NGHỆ CAO

1. Khái niệm

Là nơi tập trung, liên kết hoạt động nghiên cứu và phát triển:

- Ứng dụng công nghệ cao.

- Ươm tạo công nghệ cao, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao.

- Đào tạo nhân lực công nghệ cao.

- Sản xuất và kinh doanh sản phẩm công nghệ cao, cung ứng dịch vụ công nghệ cao.

2. Vai trò

- Làm động lực thúc đẩy phát triển kinh tế của đất nước.

- Thu hút các nguồn lực trong nước và ngoài nước để thúc đẩy hoạt động công nghệ cao.

- Tạo nhiều cơ hội việc làm cho những người lao động.

3. Tình hình phát triển

Đến năm 2021, nước ta có các khu công nghệ cao đang hoạt động, bao gồm:

- Khu công nghệ cao Hoà Lạc (Hà Nội).

- Khu công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

- Khu công nghệ cao Đà Nẵng.

- Khu công nghệ cao công nghệ sinh học Đồng Nai.

III. TRUNG TÂM CÔNG NGHIỆP

1. Khái niệm

- Là khu vực tập trung công nghiệp, thường gắn liền với các đô thị lớn và vừa.

- Mỗi trung tâm công nghiệp có thể gồm một số khu công nghiệp, thường có một hay một số ngành chuyên môn hoá, là hạt nhân phát triển vùng và địa phương.

2. Tình hình phát triển

- Các trung tâm công nghiệp nước ta được phân bố từ Bắc vào Nam và tập trung nhiều nhất ở hai vùng: Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ.

- Các trung tâm công nghiệp lớn ở nước ta là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Bắc Ninh.

- Cơ cấu ngành ở các trung tâm công nghiệp đa dạng, góp phần khai thác tốt tiềm năng phát triển công nghiệp của mỗi địa phương.