Bài 17: Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Nội dung lý thuyết
1. Vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên
Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) nằm ở phía đông của châu Á. Về phía bắc, tây và nam, Trung Quốc tiếp giáp với nhiều quốc gia như Liên bang Nga, Mông Cổ, Pa-ki-xtan (Pakistan), Ấn Độ, Việt Nam,... Phía đông và đông nam, Trung Quốc tiếp giáp với nhiều biển lớn như biển Hoa Đông, biển Đông,... và thông ra Thái Bình Dương.
- Vị trí địa lí: Trung Quốc là một quốc gia rộng lớn, nằm ở phía đông châu Á. Nước này có đường biên giới dài với nhiều quốc gia láng giềng như Việt Nam, Lào, Mông Cổ, Nga, Ấn Độ,.... Phía đông và đông nam giáp với các biển lớn, thông ra Thái Bình Dương, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển và giao thương quốc tế.
- Diện tích: Trung Quốc là một trong những quốc gia có diện tích lớn nhất thế giới, chỉ đứng sau Nga và Ca-na-đa.
- Địa hình: Trung Quốc rất đa dạng, bao gồm núi non hùng vĩ, cao nguyên rộng lớn, sa mạc khô cằn và đồng bằng phì nhiêu.
- Đặc điểm phân hóa: Địa hình có xu hướng cao ở phía tây và tây nam, thấp dần về phía đông.
+ Phía tây và tây nam: Nổi bật với các dãy núi cao đồ sộ như Hy Mã Lạp Sơn (nơi có đỉnh Everest cao nhất thế giới), Côn Lôn, Thiên Sơn, cùng các cao nguyên rộng lớn như Thanh Tạng (Tây Tạng).
+ Phía đông: Là các đồng bằng rộng lớn, màu mỡ như Hoa Bắc, Hoa Trung, Hoa Nam, được bồi đắp bởi phù sa của các con sông lớn.
- Sông ngòi: Trung Quốc có nhiều hệ thống sông lớn và quan trọng, tiêu biểu là sông Hoàng Hà và sông Trường Giang (Dương Tử). Đây là những con sông có vai trò quan trọng trong lịch sử, văn hóa và kinh tế của Trung Quốc, cung cấp nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt.
- Khí hậu: Khí hậu Trung Quốc cũng rất đa dạng, từ ôn đới ở phía bắc đến cận nhiệt đới gió mùa ở phía nam. Phần lớn lãnh thổ có khí hậu lục địa khô hạn và bán khô hạn, trong khi miền duyên hải phía đông chịu ảnh hưởng của gió mùa.
- Tài nguyên: Trung Quốc có nguồn khoáng sản phong phú với trữ lượng lớn các loại than đá, dầu mỏ, quặng sắt,....
2. Đặc điểm dân cư
Trung Quốc là một trong những quốc gia đông dân nhất thế giới, số dân hơn 1,425 triệu người (năm 2021); tốc độ tăng dân số chậm dần. Số người già đang tăng nhanh. Mật độ dân số Trung Quốc là 148 người/km², phân bố không đều. Khu vực miền núi phía tây rộng lớn nhưng dân cư thưa thớt; các đồng bằng và ven biển phía đông có dân cư tập trung đông đúc. Số dân sống ở thành thị đang tăng nhanh, tập trung ở các thành phố lớn như Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu,... Trung Quốc có 56 dân tộc, trong đó người Hán chiếm đa số.
- Dân số đông: Trung Quốc là quốc gia đông dân nhất thế giới, với số dân rất lớn (hơn 1,425 tỉ người vào năm 2021).
- Tốc độ tăng dân số: Tốc độ tăng dân số đã chậm lại do chính sách kế hoạch hóa gia đình (chính sách một con trước đây và hiện nay là chính sách ba con). Số người già trong dân số đang có xu hướng tăng nhanh.
- Phân bố dân cư: Dân cư Trung Quốc phân bố không đều:
+ Phía Đông: Tập trung đông đúc ở các đồng bằng màu mỡ và vùng duyên hải, đặc biệt là các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu,....
+ Phía Tây: Thưa thớt dân cư do địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt (núi cao, sa mạc).
- Thành phần dân tộc: Trung Quốc là một quốc gia đa dân tộc với 56 dân tộc, trong đó người Hán chiếm đa số (khoảng 92%). Các dân tộc thiểu số sống tập trung ở các vùng biên giới và miền núi.
3. Một số công trình tiêu biểu
Vạn Lý Trường Thành là công trình phòng ngự nổi tiếng của Trung Quốc được xây dựng từ thời cổ đại. Trường thành dài hàng chục nghìn ki-lô-mét, đến nay còn lại khoảng 6 700 km. Đây là một kì quan vĩ đại thể hiện sự sáng tạo và bền bỉ của người Trung Quốc." "Cố cung Bắc Kinh được xây dựng dưới Triều Minh và Thanh trên một khu đất rộng hơn 700 000 m². Đây là một quần thể kiến trúc cổ lớn nhất và hoàn chỉnh nhất thế giới.
Vạn Lý Trường Thành:
- Là một hệ thống tường thành và công trình phòng thủ khổng lồ, được xây dựng qua nhiều triều đại để bảo vệ Trung Quốc khỏi các cuộc tấn công từ phía bắc. Tổng chiều dài ban đầu lên đến hàng vạn ki-lô-mét, hiện nay còn khoảng 6.700 km.
- Ý nghĩa: Biểu tượng cho sự kiên cường, bền bỉ và tài năng xây dựng của người Trung Quốc. Đây là một trong những kì quan vĩ đại nhất của thế giới, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Cố cung Bắc Kinh (Tử Cấm Thành):
- Là quần thể cung điện lớn nhất thế giới, được xây dựng từ thời nhà Minh và Thanh. Cố cung rộng hơn 700.000 m², với hàng nghìn căn phòng, được trang trí lộng lẫy bằng mái ngói vàng, tường đỏ, và các họa tiết tinh xảo.
- Ý nghĩa: Là biểu tượng của quyền lực phong kiến Trung Hoa, thể hiện đỉnh cao kiến trúc cung đình truyền thống và giá trị văn hóa đồ sộ của Trung Quốc.
Một số công trình khác: Ngoài ra, Trung Quốc còn có nhiều công trình kiến trúc và văn hóa nổi tiếng khác như:
- Thiên Đàn: Nơi các Hoàng đế nhà Minh và Thanh đến tế lễ trời đất.
- Lăng mộ Tần Thủy Hoàng và đội quân đất nung: Một quần thể lăng mộ khổng lồ với hàng ngàn tượng binh lính, ngựa và xe bằng đất nung, thể hiện sự hùng mạnh của vương triều Tần.