Bài 16. Thực hành: Phân tích ảnh hưởng của hạn hán và sa mạc hóa đối với phát triển kinh tế - xã hội ở vùng khô hạn Ninh Thuận - Bình Thuận

1. Yêu cầu

Dựa vào sơ đồ dưới đây, hãy:

- Phân tích ảnh hưởng của hạn hán và sa mạc hóa đối với phát triển kinh tế - xã hội của vùng khô hạn Ninh Thuận - Bình Thuận.

- Đề xuất giải pháp khắc phục những ảnh hưởng của nạn hạn hán và sa mạc hóa đối với phát triển kinh tế - xã hội ở vùng khô hạn cuả Ninh Thuận - Bình Thuận.

2. Gợi ý bài làm

     Ninh Thuận và Bình Thuận là hai tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, có khí hậu khô hạn bậc nhất cả nước. Trong những năm gần đây, tình trạng hạn hán và sa mạc hóa ngày càng diễn ra nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của khu vực này.

      Trước hết, hạn hán đã tác động tiêu cực đến đời sống xã hội. Nhiều khu vực bị thiếu nước sinh hoạt kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân, làm gia tăng nguy cơ dịch bệnh. Thiếu nước và điều kiện sản xuất khó khăn khiến người dân rơi vào cảnh đói nghèo, thiếu lương thực. Đồng thời, các vấn đề xã hội cũng nảy sinh do mâu thuẫn trong việc sử dụng và phân bổ nguồn nước khan hiếm.

      Về kinh tế, hạn hán khiến sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do thiếu nước tưới, phát sinh sâu bệnh, làm giảm năng suất cây trồng, vật nuôi. Các chi phí cho xây dựng hệ thống tưới tiêu, làm mát nhà xưởng tăng cao. Hạn hán cũng làm giảm năng suất thủy điện, thiếu hụt năng lượng, ảnh hưởng đến lưu thông đường thủy và làm tăng nguy cơ cháy rừng.

     Bên cạnh đó, sa mạc hóa cũng để lại hậu quả nặng nề. Nguồn nước mặt và nước ngầm bị suy thoái nghiêm trọng, gây cạn kiệt nguồn nước sinh hoạt. Môi trường sinh sống bị hủy hoại buộc nhiều người dân phải di cư. Dịch bệnh và tình trạng thiếu lương thực ngày càng phổ biến. Trên phương diện kinh tế, sa mạc hóa làm suy giảm diện tích đất canh tác do đất bị thoái hóa, hiện tượng cát bay phá hoại cây trồng, vật nuôi, khiến môi trường tự nhiên bị thu hẹp. Ngoài ra, nhiều công trình và cơ sở hạ tầng bị hư hỏng do điều kiện khắc nghiệt của thời tiết và môi trường.

      Trước những ảnh hưởng nghiêm trọng đó, cần triển khai các giải pháp kịp thời và hiệu quả nhằm khắc phục tình trạng hạn hán và sa mạc hóa. Trước hết, cần phát triển hệ thống tưới tiêu tiết kiệm nước như tưới nhỏ giọt, tưới phun, đồng thời xây dựng các hồ chứa, bể chứa để tích trữ nước mưa và khai thác hợp lý nguồn nước ngầm. Việc phủ xanh đất trống, trồng rừng và xây dựng vành đai chắn cát là rất cần thiết để hạn chế sa mạc hóa lan rộng.

       Ngoài ra, cần chuyển đổi cơ cấu cây trồng – vật nuôi phù hợp với điều kiện khí hậu khô hạn, ưu tiên sử dụng giống có khả năng chịu hạn tốt. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về sử dụng bền vững tài nguyên nước và bảo vệ môi trường cũng cần được đẩy mạnh. Đồng thời, đầu tư vào nghiên cứu và ứng dụng khoa học – công nghệ trong nông nghiệp là giải pháp lâu dài để nâng cao năng suất, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.

      Cuối cùng, chính quyền cần có chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi sinh kế, tạo việc làm ổn định nhằm giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên, đồng thời tăng cường hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước để chia sẻ kinh nghiệm và tiếp nhận hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính.

        Tóm lại, hạn hán và sa mạc hóa đang là những thách thức lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của vùng khô hạn Ninh Thuận – Bình Thuận. Việc chủ động ứng phó và triển khai các giải pháp tổng thể, bền vững là điều kiện tiên quyết để bảo vệ môi trường sống và thúc đẩy phát triển bền vững của khu vực này.