Bài 16. Đất nước đổi mới

1. Việt Nam thời bao cấp

Thời bao cấp là tên gọi thường dùng để chỉ thời kì kinh tế của Việt Nam từ đầu năm 1976 đến cuối năm 1986. Trong thời kì này, mọi hoạt động sản xuất, phân phối, lưu thông hàng hoá được thực hiện theo kế hoạch của Nhà nước. Lương thực và các hàng hoá thiết yếu được Nhà nước phân phối đến cán bộ, công nhân viên chức theo định mức qua sổ lương thực, tem phiếu.

Kí ức thời sổ gạo

Thầy giáo Nguyễn Văn Hàng kể lại: vào những năm 1980, ông thèm bát cơm trắng và những thứ như: cây bút, tờ giấy trắng, chiếc lốp xe chưa bị vá,... Năm ấy, vợ ông sinh con đầu lòng, tiêu chuẩn gạo hằng tháng được 13 kg/khẩu, nhưng thường chỉ được lĩnh 3 kg, còn lại quy đổi lúc thì bột mì, lúc mì sợi vụn, lúc khoai lang,... Cả tiêu chuẩn của ông cũng dành cho vợ. Mấy tháng trời, ông quên mất trên đời còn có món cơm trắng. Còn thịt thì chỉ là thứ ông mơ ước.

(Nhiều tác giả, "Đêm trước" đổi mới, NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 2006, tr.7 - 8)

Xếp hàng thời bao cấp

Nhà văn Ngô Minh kể lại: Tôi đã từng cùng Thuận đi xếp hàng mua thịt, mua dầu, mua gạo, mua vé tàu hoả, xếp hàng lấy nước,... nhiều lần. Thôi thì đủ kiểu. Người xếp cục gạch có ghi số nhà hay tên người, có người đưa con nhỏ đứng xếp thay mẹ, cũng được mọi người tôn trọng như người lớn đứng xếp. Vì mẹ bận xếp hàng ở cửa hàng khác, nên đến lượt đứa bé lại phải lùi cho người sau lên. Đến khi mẹ nhớ ra con thì trời đã tối. Con trẻ khóc hết nước mắt, lại không có mẹ nên không mua được hàng.

(Theo Ngô Minh, Sống thời bao cấp, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2018, tr.79)

Thời bao cấp, kinh tế - xã hội của đất nước và đời sống của nhân dân gặp rất nhiều khó khăn.

2. Việt Nam thời kì Đổi mới

Từ năm 1986, Việt Nam tiến hành công cuộc Đổi mới, xoá bỏ chế độ bao cấp. Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Hàng tiêu dùng đa dạng, phong phú. Đời sống của người dân được cải thiện rõ rệt. Uy tín và vị thế của Việt Nam được nâng cao trên thị trường quốc tế.