Bài 14. Định luật 1 Newton

I. Lực và chuyển động

Khi ta tác dụng lực đẩy lên xe đẩy thì xe chuyển động. Nếu ngừng tác dụng lực lên xe thì xe chỉ chuyển động thêm một đoạn rồi dừng lại. Phải chăng cần có lực tác dụng để duy trì chuyển động của vật?

Khi tay dừng tác dụng lực thì do lực ma sát cản trở chuyển động của xe, làm xe chuyển động chậm dần rồi dừng lại. Do đó, nếu có thể bôi trơn các trục bánh xe và mặt sàn rất nhẵn thì ta có thể dừng đẩy mà xe vẫn di chuyển với tốc độ cũ. Như vậy, khi lực đẩy của tay có tác dụng triệt tiêu sự cản trở của lực ma sát, hoặc khi không có lực tác dụng lên xe (không có lực đấy, không có ma sát) thì xe có thể duy trì tốc độ đang có.

II. Định luật 1 Newton

Isaac Newton

Năm 1687, nhà Vật lí người Anh, Isaac Newton, đã nhận thấy xu hướng giữ nguyên vận tốc chuyển động là thuộc tính của vật chất và phát biểu thành định luật mang tên ông, Định luật 1 Newton: “Nếu một vật không chịu tác dụng của lực nào hoặc chịu tác dụng của các lực có hợp lực bằng không, thì vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên, đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều”.

III. Quán tính

1. Quán tính

Quán tính của vật là tính chất bảo toàn trạng thái đứng yên, hay chuyển động của vật.

- Do có quán tính mà mọi vật có xu hướng bảo toàn vận tốc cả về hướng và độ lớn.

- Định luật 1 Newton còn được gọi là định luật quán tính.

2. Ứng dụng của quán tính trong đời sống

Khi ngồi trên ô tô, tàu lượn cao tốc, hoặc máy bay, hành khách luôn được nhắc thắt dây an toàn. Lí do là để tránh những va đập có thể xảy ra vì quán tính gây nguy hiểm cho người ngồi trên các phương tiện này khi chúng thay đổi vận tốc đột ngột.

1. Định luật 1 Newton: “Nếu một vật không chịu tác dụng của lực nào hoặc chịu tác dụng của các lực có hợp lực bằng không, thì vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên, đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều”.

2. Quán tính của vật là tính chất bảo toàn trạng thái đứng yên hay chuyển động.