Bài 12. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình

1. Khái niệm và vai trò của gia đình

a. Khái niệm gia đình

- Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật.

b. Vai trò của gia đình

- Đối với mỗi người: gia đình chính là mái ấm yêu thương, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, là chỗ dựa vững chắc cho mọi thành viên.

- Đối với xã hội: gia đình có vai trò quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc. Mỗi một gia đình tốt là một tế bào lành mạnh cho xã hội.

2. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình

a. Quyền, nghĩa vụ giữa vợ chồng

- Vợ, chồng bình đẳng với nhau,có quyền,nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình;

- Vợ, chồng có nghĩa vụ thương yêu,chung thuỷ,tôn trọng,quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau;

- Cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình,...

b. Quyền, nghĩa vụ giữa cha, mẹ và con

- Cha mẹ:

       + Có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng con;

       + Không được phân biệt đối xử giữa các con;

       + Không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm điều trái đạo đức, trái pháp luật.

- Con cái:

       + Có quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng;

       + Có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ.

Những bước đi chập chững đầu tiên của ta cũng là đấng sinh thành dìu dắt từng bước. Khi lớn khôn, nhớ nắm tay, đi chậm lại để bước chân song hành cùng cha mẹ.

c. Quyền, nghĩa vụ giữa anh chị em trong gia đình

- Có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; 

- Có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con.

d. Quyền, nghĩa vụ giữa ông, bà và các cháu

- Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu.

- Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà.

Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật. Gia đình chính là mái ấm yêu thương, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, là chỗ dựa vững chắc cho mọi thành viên.

Mỗi người phải tự giác, chủ động, bình đẳng thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình, đồng thời tôn trọng quyền của người khác.