Trong tác phẩm Lịch sử nước ta (năm 1942), Bác Hồ viết:
Nhà Trần thống trị giang san
Trị yên trong nước, đánh tan giặc ngoài
... Đời Trần văn giỏi võ nhiều,
Ngoài dân thịnh vượng, trong triều hiền minh.
Theo em, các câu thơ trên nói đến những đóng góp nào của Triều Trần đối với lịch sử dân tộc?
Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, em hãy:
- Nêu những nét chính về tình hình đất nước dưới thời Trần.
- Kể về một nhân vật lịch sử của Triều Trần và đóng góp của nhân vật đó đối với lịch sử dân tộc.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Những nét chính về tình hình đất nước dưới thời Trần:
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
+ Bộ máy nhà nước được tổ chức chặt chẽ
+ Quân đội được tổ chức quy củ, chặt chẽ, nhiều tướng giỏi đã có công lớn trong kháng chiến chống ngoại xâm
+ Giáo dục, khoa cử được chú trọng, trường học được mở ở nhiều địa phương, đào tạo được nhiều nhân tài cho đất nước
- Câu chuyện về nhân vật Chu Văn An:
+ Chu Văn An là người có tính cương trực, học vấn tinh thông, ông được mời ra làm quan nhưng từ chối để về quê mở trường học
+ Học trò của ông đỗ đạt cao, có công giúp nước. Nhờ đó, Chu Văn An được mời làm người đứng đầu Quốc Tử Giám, trực tiếp dạy học cho các hoàng tử
+ Dưới thời vua Trần Dụ Tông, Chu Văn An đã dâng sớ đòi chém 7 viên quan nịnh thần nhưng vua không nghe, ông liền từ quan và về Hải Dương dạy học, viết sách
+ Đóng góp của Chu Văn An đối với lịch sử dân tộc: đóng góp to lớn với sự nghiệp giáo dục nước nhà suốt theo chiều dài lịch sử
Đọc thông tin và quan sát các hình từ 3 đến 5, em hãy:
- Kể tóm tắt về chiến thắng Bạch Đằng năm 1288
- Kể câu chuyện về một nhân vật có đóng góp trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Tóm tắt về chiến thắng Bạch Đằng năm 1288
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
+ Năm 1287 – 1288, vua Nguyên tiếp tục cho quân xâm lược nước ta, dù chiếm được Thăng Long nhưng vẫn phải rút quân về nước theo đường thuỷ, bộ
+ Nhân cơ hội đó, nhà Trần đã bố trí trận địa cọc ở cửa sông Bạch Đằng để chặn giặc
+ Khi đoàn thuyền giặc rút gần đến cửa sông thì bất ngờ bị tấn công buộc phải rút lui theo đường dẫn ra bãi cọc, quân nhà Trần giả thua bỏ chạy để giặc đuổi theo lọt vào trận địa mai phục của ta
+ Thuyền giặc vướng vào cọc bị vỡ, đắm rất nhiều, quân Trần giành thắng lợi
- Câu chuyện về Trần Quốc Toản có đóng góp trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên
+ Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến sau khi đánh thắng giặc Nguyên lần thứ nhất, nhà vua mở hội nghị Bình Than để bàn kế sách
+ Biết tin, Trần Quốc Toản đến xin dự, dù còn nhỏ tuổi những có chí khí, vua đã khen và thưởng cho quả cam. Tuy nhiên Trần Quốc Toản đã vô ý bóp quả cam trong tay vì căm giận quân giặc mà lại không được dự họp
+ Sau đó, Trần Quốc Toản tập hợp mọi người luyện tập, rèn vũ khí, tham gia nhiều trận đánh lớn và hy sinh khi mới 18 tuổi
Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về một số nét chính của lịch sử Việt Nam dưới Triều Trần.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Lĩnh vực Nét chính Nhân vật lịch sử tiêu biểu Chính trị - Thực hiện chế độ Thái Thượng hoàng
- Bộ máy nhà nước tổ chức chặt chẽ
Trần Nhân Tông Quân đội - Quân đội được tổ chức quy củ, chặt chẽ
- Nhiều tướng giỏi đã có công lớn trong kháng chiến chống ngoại xâm
Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư,.. Giáo dục, khoa cử - Giáo dục, khoa cử được chú trọng
- Trường học được mở ở nhiều địa phương, đào tạo được nhiều nhân tài cho đất nước
- Tổ chức kì thi Thái học sinh, đặt danh hiệu “Tam khôi” tôn vinh 3 người xuất sắc nhất
Chu Văn An, Nguyễn Hiền, Mạc Đĩnh Chi,... Kháng chiến Đánh bại quân Mông – Nguyên bằng nhiều chiến thắng quan trọng Trần Quốc Tuấn, Trần Quốc Toản
Giới thiệu về một nhân vật thời Trần và đóng góp của nhân vật đó đối với lịch sử dân tộc thông qua tư liệu mà em sưu tầm được.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Giới thiệu về vua Trần Nhân Tông: ông là một vị vua nhưng cũng là một nhà sư
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
- Trần Nhân Tông vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông mạnh nhất thời bấy giờ, đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh nhất trong lịch sử
- Trần Nhân Tông xây dựng đất nước thái bình dựa trên triết lý đạo Phật
- Khi đất nước đã thái bình, ông đã từ bỏ đỉnh cao danh vọng và quyền lực để xuất gia tu hành
Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu viết,... về một di tích lịch sử liên quan đến Triều Trần còn lại đến ngày nay và chia sẻ với các bạn.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều, Quảng Ninh
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
- Đây là khu di tích quốc gia gồm lăng mộ, đền, chùa, am tháp với 14 di tích trải rộng
- Là vùng thánh địa linh thiêng mang đậm tinh thần lịch sử, văn hoá là nơi quê gốc nhà Trần.