Bài 10. Đo tốc độ

1. ĐO TỐC ĐỘ BẰNG ĐỒNG HỒ BẤM GIÂY

Đo tốc độ bằng đồng hồ bấm giây

Để đo tốc độ, người ta cần đo quãng đường s vật đi được và thời gian chuyển động t của vật.

Chuẩn bị: Tấm ván phẳng (dài khoảng 50 cm đến 60 cm), thước, bút đánh dấu, đồng hồ bấm giây, quyển sách mỏng (dùng để nâng một đầu tấm ván), xe đồ chơi. 

Cách đo:

- Dùng thước đo độ dài quãng đường s vật đi được bằng cách đo khoảng cách giữa vạch xuất phát và vạch đích (Hình 10.1).

- Giữ xe tại vạch xuất phát rồi thả cho nó chuyển động xuống dốc.

Dùng đồng hồ bấm giây để đo thời gian t từ lúc xe bắt đầu xuất phát đến lúc xe chạm vạch đích.

- Thực hiện ba lần đo, lấy giá trị trung bình của các phép đo.

- Dùng công thức \(v=\dfrac{s}{t}\) để tính tốc độ của xe đồ chơi.

2. ĐO TỐC ĐỘ BẰNG ĐỒNG HỒ ĐO THỜI GIAN HIỆN SỐ DÙNG CỔNG QUANG ĐIỆN

Để đo tốc độ của một vật diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn, người ta thường dùng cổng quang điện kết nối với đồng hồ đo thời gian hiện số thay cho đồng hồ bấm giây. Trong đó, cổng quang điện có vai trò như nút START và STOP để bắt đầu đo hoặc kết thúc đo.

Đo tốc độ bằng đồng hồ đo thời gian hiện số dùng cổng quang điện

Chuẩn bị: Hai cổng quang điện, đồng hồ đo thời gian hiện số, các dây dẫn, chiếc xe nhỏ có gắn tấm cản quang, quả nặng, ròng rọc (gắn cố định ở mép bàn), sợi dây chỉ (để nối xe với quả nặng), thước.

Cách đo:

- Bố trí thí nghiệm như trên Hình 10.2.

- Nhấn công tắc RESET để đưa số chỉ của đồng hồ về giá trị 0,000. Chọn thang đo thời gian ở vị trí 9,999 s và kiểu đo thời gian theo MODE A ↔ B.

- Giữ xe đứng yên rồi thả nhẹ cho xe chuyển động.

- Khi tấm cản quang trên xe chắn cống quang điện 1 thì đồng hồ bắt đầu đo và khi tấm cản quang chắn cổng quang điện 2 thì đồng hồ kết thúc đo. Khoảng thời gian giữa hai thời điểm trên được hiển thị trên mặt hiện số của đồng hồ.

- Đo khoảng cách giữa hai cổng quang điện bằng thước.

- Tính tốc độ của xe trên đoạn đường giữa hai cổng quang điện.