Bài 1. Chuyển động cơ học

I. Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?

Có nhiều cách khác nhau để nhận biết các vật là chuyển động hay đứng yên.

Trong Vật lí học, để nhận biết một vật chuyển động hay đứng yên người ta dựa vào vị trí của vật đó so với vật khác được chọn làm mốc (vật mốc).

Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc. Chuyển động này gọi là chuyển động cơ học (gọi tắt là chuyển động).

Ví dụ: So với cây trái, hoa lá trong vườn (là vật mốc), con chim chuyển động khi chim thay đổi vị trí so với cây, lá và chim đứng yên khi không thay đổi vị trí so với cây, lá.

II. Tính tương đối của chuyển động và đứng yên

Hành khách ngồi trên một chiếc xe buýt đang đi tới điểm đỗ.

So với người đứng bên đường thì hành khách đang chuyển động nhưng so với chiếc xe buýt thì hành khách lại đang đứng yên.

Nhận xét: Một vật có thể là chuyển động so với vật này nhưng lại là đứng yên so với vật khác.

Từ những ví dụ trên ta thấy một vật được coi là chuyển động hay đứng yên phụ thuộc vào việc chọn vật làm mốc. Ta nói: Chuyển động hay đứng yên có tính tương đối.

III. Một số chuyển động thường gặp

Đường mà vật chuyển động vạch ra gọi là quỹ đạo của chuyển động.

Tùy theo hình dạng quỹ đạo, người ta phân biệt chuyển động thẳng và chuyển động cong. Chuyển động trong là một chuyển động cong đặc biệt.

Ví dụ: Chuyển động thẳng của máy bay, chuyển động cong của quả bóng bàn, chuyển động tròn của đầu kim đồng hồ.