Lý thuyết - 13 Từ tế bào đến cơ thể - Khoa học tự nhiên lớp 6

I. Sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào

1. Sinh vật đơn bào

Sinh vật đơn bào là những sinh vật được cấu tạo từ một tế bào.

Sinh vật đơn bào thực hiện các hoạt động sống trong khuôn khổ một tế bào như: lấy và tiêu hóa thức ăn, hô hấp, vận động, sinh sản, và trả lời các kích thích từ môi trường bên ngoài.
Một số ví dụ về sinh vật đơn bào:

Trùng biến hình

Trùng giày

Vi khuẩn

@356718@

❗Trùng giày là sinh vật đơn bào sống phổ biến ở trong nước. Cơ thể của chúng tuy chỉ là 1 tế bào nhưng thực hiện đầy đủ các hoạt động sống của sinh vật.

Trùng giày thực hiện các hoạt động sống:

Một số hoạt động sống của trùng giày

Sự sinh sản của trùng giày

2. Sinh vật đa bào

Sinh vật đa bào là sinh vật được cấu tạo từ nhiều tế bào.

Sinh vật đa bào có cấu tạo phức tạp. Cơ thể chúng có nhiều loại tế bào với hình dạng, cấu tạo khác nhau và thực hiện các chức năng khác nhau như quang hợp (ở thực vật) và tiêu hóa (ở động vật), hô hấp,... nhờ đó đảm bảo sự tồn tại và phát triển của cơ thể.

@357029@

❗Cơ thể người có khoảng 30 - 40 nghìn tỉ tế bào thuộc 200 loại tế bào khác nhau.

❗Nhiều sinh vật đơn bào sống bên trong sinh vật đa bào. Ví dụ hàng triệu vi khuẩn có lợi sống trong ruột của động vật giúp cơ thể động vật chống lại các vi khuẩn có hại.

Một số vi sinh vật trong cơ thể người

III. Tổ chức cơ thể đa bào

Ở sinh vật đa bào, cơ thể được tổ chức theo các cấp độ từ thấp đến cao: tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể.

Sơ đồ mô tả từ tế bào đến cơ thể

Sơ đồ mô tả các cấp tổ chức của cây xanh

Một số loại mô ở thực vật và động vật:

Mô tế bào thực vật

Một số loại mô ở lá cây

Mô cơ ở ruột

Mô cơ ở ruột non

Mô tế bào thần kinh

Mô thần kinh ở não

Các tế bào trong mô có cấu tạo và hình dạng tương tự nhau
Kích thước của các tế bào trong mô không bằng nhau, tuy nhiên không có sự chênh lệch quá lớn.

@360654@

Cấu trúc		Mô	Cơ quan	Hệ cơ quan	Cơ thể
Khái niệm		Mô bao gồm các tế bào có hình dạng, cấu tạo giống nhau và cùng thực hiện một chức năng.	Cơ quan là tập hợp của nhiều mô cùng thực hiện chức năng nhất định, ở vị trí nhất định trong cơ thể.	Hệ cơ quan là tập hợp của nhiều cơ quan hoạt động cùng nhau thực hiện một chức năng nhất định.	Cơ thể sinh vật bao gồm tất vả các hệ cơ quan trong cơ thể hoạt động phối hợp với nhau đảm bảo sự tồn tại, lớn lên và sinh sản của cơ thể.
Ví dụ	Thực vật	Mô giậu, mô xốp, mô phân sinh.	Lá, hoa, quả, rễ.	Hệ chồi.	Cây hoa hồng, cây rau cải.
Ví dụ	Động vật	Mô mềm, mô liên kết.	Ruột non, ruột già, dạ dày.	Hệ bài tiết, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn.	Con mèo, con gà, cơ thể người.

@361394@

❗Cùng một loại mô có thể tham gia cấu tạo nên nhiều cơ quan khác nhau. Ví dụ: mô dẫn ở cây có ở cả thân, lá, rễ; biểu mô ở người cấu tạo nên da, khí quản, dạ dày,...

1. Sinh vật đơn bào là sinh vật chỉ cấu tạo từ một tế bào.
2. Sinh vật đa bào là sinh vật cấu tạo từ nhiều tế bào.
3. Ở sinh vật đa bào, cơ thể được tổ chức theo các cấp độ từ thấp đến cao: tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể.
4. Mô là nhóm tế bào có cùng hình dạng, cấu tạo và chức năng.
5. Cơ quan là tập hợp nhiều mô cùng thực hiện chức năng nhất định.
6. Hệ cơ quan là tập hợp nhiều cơ quan hoạt động như một thể thống nhất, hoàn thành một chức năng nhất định.
7. Cơ thể là tập hợp tất cả các hệ cơ quan hoạt động phối hợp với nhau.