Bài thơ nhắc đến những sự vật:

- Quả mít: múi mật vàng ong.

- Mặt trời: đỏ chót.

- Dưa hấu: đàn, bên sông.

- Cây phượng: đèn hoa đỏ.

- Mặt ruộng.

- Bông lúa: dậy hương chiêm.

- Bầy chim: luyện thanh.

- Tiếng ve: ẩn hiện.

- Lũ trẻ: nối dây diều.

- Diều: lên cao.

- Tiếng sáo: xôn xao.

Hình ảnh bầy ong trong khổ thơ thứ nhất đã được tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa. Đôi cánh chở nắng, bay qua vườn mướp vàng, ghé cành râm bụt đỏ nhưng bầy ong vẫn chăm chỉ làm việc với thành quả là bình mật đầy.

- Khế: Vị khế ngọt Ba Đình

- Hồng xiêm: Hồng xiêm Xuân Đỉnh cát mịn

- Bưởi đỏ: Mê Linh

- Bưởi: Bãi bờ Nam Bộ đậm vị phù sa trong mùi bưởi Biên Hòa.

- Quýt: Lặng lờ Hương Giang phảng phất hương khói trên cành quýt Hương Cần nhỏ nhắn.

- Thanh trà: quả thanh trà tròn xinh xứ Huế.

Hình ảnh nhân vật Lượm (khổ 2 tới khổ 5):

- Về mặt hình dáng: loắt choắt, chân thoăn thoắt

- Trang phục: xắc xinh xinh, ca lô đội lệch

- Hoạt động: đầu nghênh nghênh, mồm huýt sáo vang, nhảy trên đường

- Lời nói tự nhiên, chân thật, lễ phép: cháu đi liên lạc/ vui lắm chú à, ở đồn Mang Cá/ thích hơn ở nhà.

- Biện pháp nghệ thuật: từ láy, so sánh, nhịp điệu nhanh, vui nhộn

→ Hình ảnh Lượm là chú bé thông minh, nhanh nhẹn, hồn nhiên. Công việc khó khăn, nguy hiểm nhưng Lượm vẫn rất dũng cảm, không hề quan tâm tới hiểm nguy.

- Nhà thơ hình dung chuyến đi công tác cuối cùng của Lượm rất nguy hiểm: đạn bay vèo vèo, nhiệm vụ cấp bách

- Nhiệm vụ của Lượm quan trọng, khẩn cấp: thư đề thượng khẩn

- Tâm thế: Lượm bình tĩnh, gan dạ ( sợ chi hiểm nghèo)

- Hình ảnh Lượm anh dũng hi sinh, ngã xuống như một phần của đất mẹ:

    + Nằm trên lúa

    + Lúa thơm mùi sữa

    + Hồn bay giữa đồng

→ Hình ảnh Lượm ngã xuống khiến ta khâm phục, xúc động.

Khổ thơ đặc biệt: “Ra thế/ Lượm ơi!...” diễn tả niềm thương xót, ngậm ngùi trước sự hi sinh đột ngột của Lượm.

- Những từ ngữ miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai: trong veo, nhọn hoắt, nỗi kinh hoàng, móng vuốt

- Những hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai: con mèo nằm ngủ trên ngực tôi; đôi mắt biếc trong veo, hàm răng nhọn hoắt, móng vuốt khép lại; ngủ như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ…

- Nhận xét: Những hình ảnh trên để miêu tả về đặc điểm, bộ phận của chú mèo. Cho ta thấy vẻ đẹp và sức mạnh của chú mèo khi còn thức giấc khiến bầy chuột nhắt phải kinh hoàng, khiếp sợ.

Hình ảnh miêu tả "con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" trong khổ thơ thứ hai:

- Đôi mắt biếc trong veo

- Hàm răng dài nhọn nhoắt

- Móng vuốt của đêm hen.

Một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa "hung dữ" về đêm để bảo vệ sự bình yên cho căn nhà trước những con chuột.