* Giống nhau: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh đều là những sĩ phu phong kiến chịu ảnh hưởng các tư tưởng tư sản tiến bộ, đều xuất phát từ tấm lòng yêu nước để tìm con đường giải phóng dân tộc. Con đường đó theo khuynh hướng dân chủ tư sản.

* Sự khác nhau của hai ông thuộc về phương pháp: Phan Bội Châu chủ trương bạo động, Phan Châu Trinh chủ trương cải cách.

* Giống nhau: Sự giống nhau cơ bản của 2 xu hướng bạo động và cải cách là cùng có mục đích chiến lược đánh đuổi đế quốc xâm lược, khôi phục độc lập dân tộc và phấn đấu cho mục tiêu "dân giàu, nước mạnh". Đó là do cả hai xu hướng đều bắt nguồn từ truyền thống yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc, đều hình thành trên cơ sở tiếp thu tư tưởng dcts. Do đó, tuy có sự khác nhau nhưng giữa hai xu hướng không có sự đối lập, mà hỗ trợ nhau, thúc đẩy nhau cùng ptriển.

* Sự khác nhau:

Sự giống nhau cơ bản của 2 xu hướng bạo động và cải cách là cùng có mục đích chiến lược đánh đuổi đế quốc xâm lược, khôi phục độc lập dân tộc và phấn đấu cho mục tiêu "dân giàu, nước mạnh". Đó là do cả hai xu hướng đều bắt nguồn từ truyền thống yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc, đều hình thành trên cơ sở tiếp thu tư tưởng dcts. Do đó, tuy có sự khác nhau nhưng giữa hai xu hướng không có sự đối lập, mà hỗ trợ nhau, thúc đẩy nhau cùng ptriển.

- Sự khác nhau giữa hai xu hướng bạo động và cải cách là ở việc đề ra nhiệm vụ, mục tiêu trước mắt của CM (đánh Pháp, giành độc lập - PCT đánh pkiến, giành dân chủ) và về phương pháp đấu tranh (bạo động - bất bạo động, Cầu viện - kg cầu viện), về phương thức hđộng (bí mật, bất hợp pháp - công khai, hợp pháp). Sự khác nhau giữa hai xu hướng đưa đến hạn chế là kg gắn các nhiệm vụ, mục tiêu cách mạng trước mắt, kg kết hợp các phương pháp đấu tranh, các phương thức hoạt động với nhau. Còn hạn chế mơ hồ, ảo tưởng đối với kẻ thù "đuổi hổ cửa trước, rước beo cửa sau", "xin giặc rũ lòng thương", thiếu tin tưởng vào lực lượng to lớn của ndân để "tự mình có thể giải phóng cho mình".

- Sự khác nhau kể trên là do người đại diện (PBC) và người đề xướng (PCT) có sự khác nhau về mức độ tiếp thu ảnh hưởng tư tưởng tư sản (của người đại diện xu hướng bạo động kg sâu sắc bằng của người đề xướng). Sự phân hóa thành 2 xu hướng khác nhau đó còn do sự khác nhau về truyền thống gia đình, quê hương, về mức độ tác động của chính sách khai thác thuộc địa của Pháp đến địa phương người đại diện và người đề xướng. Nghệ An, quê hương PBC có truyền thống đấu tranh vũ trang từ lâu, kg phải là trung tâm khai thác thuộc địa của Pháp (ngoại trừ T.P Vinh - Bến Thủy). Qnam với cửa biển Hội An, T.p Đà Nẵng, quê hương của PCT, có truyền thống giao lưu buôn bán từ lâu trong lsử, là 1 trong những trung tâm khai thác thuộc địa của Pháp.

Dù còn có sự khác nhau và nhiều hạn chế nhưng chủ trương CM và hđộng tích cực của PBC - PCT đã làm bùng lên trong cả nước ptrào qchúng sôi nổi, quyết liệt. Qua ptrào, tinh thần yêu nước vốn là truyền thống dân tộc được khơi dậy, thức tỉnh và nâng cao, hệ tư tưởng pkiến bước đầu bị tấn công, mở đường cho hệ tư tưởng Tsản tràn vào, trên cơ sở đó chuẩn bị tích cực về tinh thần cho các ptrào đấu tranh rộng lớn về sau.

Hoàn cảnh lịch sử của khuynh hướng mới trong phong trào giải phóng dân tộc đầu thế kỉ XX:

- Tác động bên ngoài:

+ Những đổi mới của Nhật Bản sau cuộc Duy tân Minh Trị (1868) càng củng cố niềm tin của các sĩ phu vào con đường cách mạng tư sản.

+ Nhiều Tân thư, Tân báo của Trung Hoa cổ động cho tư tưởng dân chủ tư sản được đưa vào nước ta. Các sĩ phu yêu nước đã tiếp nhận tư tưởng đó một cách nồng nhiệt.

- Trong nước:

+ Phong trào Cần vương và khởi nghĩa nông dân Yên Thế thất bại, đánh dấu sự thất bại của con đường cứu nước cũ.

+ Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đã làm cho cơ cấu kinh tế, xã hội Việt Nam có nhiều thay đổi. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa xuất hiện, quan hệ sản xuất phong kiến vẫn tồn tại, các giai cấp trong xã hội phân hóa sâu sắc, xuất hiện những lực lượng xã hội mới.

+ Một số sĩ phu yêu nước thức thời đã nhận thấy sự hạn chế của tư tưởng phong kiến, có điều kiện tiếp xúc với những tư tưởng mới của thời đại.

Những điều này tạo ra những điều kiện xã hội tâm lí làm nảy sinh khuynh hướng mới trong phong trào giải phóng dân tộc đầu thế kỉ XX.

* Phân tích sự giống và khác nhau giữa hai xu hướng bạo động và cải cách đầu thế kỉ XX:

- Sự giống nhau:

+ Xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, ý chí bất khuất của dân tộc.

+ Lãnh đạo là các sĩ phu yêu nước, tri thức phong kiến ưu tú.

+ Mục đích: đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.

+ Đều chịu ảnh hưởng tư tưởng mới từ bên ngoài, có khuynh hướng cứu nước theo hệ tư tưởng dân chủ tư sản.

- Sự khác nhau:

+ Về chủ trương:

Xu hướng bạo động: chủ trương đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc, thiết lập chính thể quân chủ lập hiến.

Xu hướng cải cách: dựa vào Pháp để đánh đổ ngôi vua và bọn phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập.

+ Về phương pháp:

Xu hướng bạo động: dùng bạo động vũ trang đánh đuổi thực dân Pháp giành độc lập, tổ chức lực lượng trong nước và tranh thủ sự viện trợ bên ngoài.

Xu hướng cải cách: dùng biện pháp cải cách như nâng cao dân trí, dân quyền, cổ động chấn hưng công nghiệp, lập hội kinh doanh.

Đáp án B

- Đại diện cho xu hướng bao động là Phan Bội Châu chủ trương: đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc, thiết lập chính thể quân chủ lập hiến ở Việt Nam => Kẻ thù trước mắt là Pháp.

- Đại diện cho xu hướng cải cách là Phan Châu Trinh chủ trương: dựa vào Pháp để đánh đổ ngôi vua và bọn phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập = > Kẻ thù trước mắt là phong kiến.

=> Hai xu hướng này có sự khác nhau về xác định kẻ thù trước mắt, là hạn chế chung của phong trào yêu nước Việt Nam ở đầu thế kỉ XX khi không xác định được đẩy đủ kẻ thù của dân tộc.

Đáp án B

- Đại diện cho xu hướng bao động là Phan Bội Châu chủ trương: đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc, thiết lập chính thể quân chủ lập hiến ở Việt Nam => Kẻ thù trước mắt là Pháp.

- Đại diện cho xu hướng cải cách là Phan Châu Trinh chủ trương: dựa vào Pháp để đánh đổ ngôi vua và bọn phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập = > Kẻ thù trước mắt là phong kiến.

=> Hai xu hướng này có sự khác nhau về xác định kẻ thù trước mắt, là hạn chế chung của phong trào yêu nước Việt Nam ở đầu thế kỉ XX khi không xác định được đẩy đủ kẻ thù của dân tộc.

* Giống nhau: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh đều là những sĩ phu phong kiến chịu ảnh hưởng các tư tưởng tư sản tiến bộ, đều xuất phát từ tấm lòng yêu nước để tìm con đường giải phóng dân tộc. Con đường đó theo khuynh hướng dân chủ tư sản.

* Sự khác nhau của hai ông thuộc về phương pháp: Phan Bội Châu chủ trương bạo động, Phan Châu Trinh chủ trương cải cách.

PHAN BỘI CHÂU Chủ trương: 

-“Nợ máu chỉ có thể trả bằng máu”, kiên trì chủ trương dùng bạo lực giành độc lập.

-“Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, lập nước Cộng hòa dân quốc Việt Nam.

Biện pháp

- Tổ chức phong trào Đông Du, đưa học sinh sang Nhật học, chuẩn bị cho công cuộc đánh Pháp cứu nước

- Bạo động, ám sát.

PHAN CHÂU TRINH Chủ trương

- Đấu tranh ôn hòa, công khai, dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập

- Kêu gọi dân quyền, dân sinh, dân khí.

Biện pháp

- Cổ động thực nghiệp, lập hội kinh doanh.

- Mở trường theo lối mới để nâng cao dân trí.

- Vận động đổi mới “phong hóa”, cải cách lối sống, bài trừ mê tín dị đoan.

- Sự giống nhau:

+ Xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, ý chí bất khuất của dân tộc.

+ Lãnh đạo là các sĩ phu yêu nước, tri thức phong kiến ưu tú.

+ Mục đích: đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.

+ Đều chịu ảnh hưởng tư tưởng mới từ bên ngoài, có khuynh hướng cứu nước theo hệ tư tưởng dân chủ tư sản.

- Sự khác nhau:

+ Về chủ trương:

Xu hướng bạo động: chủ trương đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc, thiết lập chính thể quân chủ lập hiến.

Xu hướng cải cách: dựa vào Pháp để đánh đổ ngôi vua và bọn phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập.

+ Về phương pháp:

Xu hướng bạo động: dùng bạo động vũ trang đánh đuổi thực dân Pháp giành độc lập, tổ chức lực lượng trong nước và tranh thủ sự viện trợ bên ngoài.

Xu hướng cải cách: dùng biện pháp cải cách như nâng cao dân trí, dân quyền, cổ động chấn hưng công nghiệp, lập hội kinh doanh.

Em tham khảo:

Phong trào dân chủ tư sản:

Chủ trương: đấu tranh ôn hòa, bằng những biện pháp cải cách như nâng cao dân trí dân quyền , dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập.

Phong trào bạo động và cải cách:

Phong trào yêu nước và CM Việt Nam đầu XX phát triển theo hướng dân chủ tư sản với 2 xu hướng bạo động và cải cách là do:

a) Hoàn cảnh trong nước:

- Do chịu ảnh hưởng của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp nên phương thức sản xuất tư bản bước đầu du nhập vào nước ta trên cơ sở phương thức bóc lột PK là chủ đạo. Sự kết hợp này gọi là pthuc bóc lột thuộc địa nửa PK (một pthuc lạc hậu, lệ thuộc nước ngoài). Mặc dù yếu ớt nhưng pthuc sản xuất tư bản đã đặt mầm mống cho tư tưởng DCTS bén rễ. 

- Xã nước ta phân hóa sâu sắc với việc xuất hiện những giai cấp, tầng lớp mới. Các sĩ phu Nho học có chuyển biến về tư tưởng chính trị, được gọi là các sĩ phu tiến bộ hay các sĩ phu trên con đường TS hóa. Họ ko còn đọc những sách Nho giáo mà đọc những sách Tân thư, Tân văn của các tgia Châu Âu, Trung Quốc. Vậy nên họ có những suy nghĩ mới và những hành động tiến bộ hơn.

b) Ảnh hưởng từ nước ngoài:

- Trung Quốc: Tư tưởng của Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu về cải cách ôn hòa và thiết lập nền quân chủ lập hiến. Ở VN, những tư tưởng về DCTS bắt đầu xuất hiện và bén rễ. CM Tân Hợi thành công và sự thành lập CH Trung Hoa Dân Quốc. Các sĩ phu yêu nước tiến bộ Việt Nam đoạn tuyệt với tư tưởng quân chủ, chuyển sang tư tưởng cộng hoà.

- Nhật Bản: Sau Minh Trị Duy tân, Nhật trở thành cường quốc TBCN, đánh bại Nga Hoàng 1905 => Tư tưởng noi gương Nhật, nhờ Nhật đánh P.

c)Từ yêu cầu thời đại: Thế kỉ XX là thời kỳ cáo chung của chế độ phong kiến, sự thắng thế của CNTB trên quy mô toàn thế giới, nhiều nước châu Á mang nặng tư tưởng phong kiến cũng đã chuyển biến theo con đường tư sản đã tác động mạnh đến nhận thức của giới sỹ phu yêu nước tiến bộ Việt Nam