* Giống nhau: Sự giống nhau cơ bản của 2 xu hướng bạo động và cải cách là cùng có mục đích chiến lược đánh đuổi đế quốc xâm lược, khôi phục độc lập dân tộc và phấn đấu cho mục tiêu "dân giàu, nước mạnh". Đó là do cả hai xu hướng đều bắt nguồn từ truyền thống yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc, đều hình thành trên cơ sở tiếp thu tư tưởng dcts. Do đó, tuy có sự khác nhau nhưng giữa hai xu hướng không có sự đối lập, mà hỗ trợ nhau, thúc đẩy nhau cùng ptriển.
* Sự khác nhau:
|
|
Xu hướng bạo động | Xu hướng cải cách |
|
Chủ trương |
-“Nợ máu chỉ có thể trả bằng máu”, kiên trì chủ trương dùng bạo lực giành độc lập. -“Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, lập nước Cộng hòa dân quốc Việt Nam. |
- Đấu tranh ôn hòa, công khai, dựa vào Pháp để đánh đổ vua quan phong kiến hủ bại, xem đó là điều kiện tiên quyết để giành độc lập - Kêu gọi dân quyền, dân sinh, dân khí. |
|
Biện pháp |
- Tổ chức phong trào Đông Du, đưa học sinh sang Nhật học, chuẩn bị cho công cuộc đánh Pháp cứu nước - Bạo động, ám sát. |
- Cổ động thực nghiệp, lập hội kinh doanh. - Mở trường theo lối mới để nâng cao dân trí. - Vận động đổi mới “phong hóa”, cải cách lối sống, bài trừ mê tín dị đoan. |
Sự giống nhau cơ bản của 2 xu hướng bạo động và cải cách là cùng có mục đích chiến lược đánh đuổi đế quốc xâm lược, khôi phục độc lập dân tộc và phấn đấu cho mục tiêu "dân giàu, nước mạnh". Đó là do cả hai xu hướng đều bắt nguồn từ truyền thống yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc, đều hình thành trên cơ sở tiếp thu tư tưởng dcts. Do đó, tuy có sự khác nhau nhưng giữa hai xu hướng không có sự đối lập, mà hỗ trợ nhau, thúc đẩy nhau cùng ptriển.
- Sự khác nhau giữa hai xu hướng bạo động và cải cách là ở việc đề ra nhiệm vụ, mục tiêu trước mắt của CM (đánh Pháp, giành độc lập - PCT đánh pkiến, giành dân chủ) và về phương pháp đấu tranh (bạo động - bất bạo động, Cầu viện - kg cầu viện), về phương thức hđộng (bí mật, bất hợp pháp - công khai, hợp pháp). Sự khác nhau giữa hai xu hướng đưa đến hạn chế là kg gắn các nhiệm vụ, mục tiêu cách mạng trước mắt, kg kết hợp các phương pháp đấu tranh, các phương thức hoạt động với nhau. Còn hạn chế mơ hồ, ảo tưởng đối với kẻ thù "đuổi hổ cửa trước, rước beo cửa sau", "xin giặc rũ lòng thương", thiếu tin tưởng vào lực lượng to lớn của ndân để "tự mình có thể giải phóng cho mình".
- Sự khác nhau kể trên là do người đại diện (PBC) và người đề xướng (PCT) có sự khác nhau về mức độ tiếp thu ảnh hưởng tư tưởng tư sản (của người đại diện xu hướng bạo động kg sâu sắc bằng của người đề xướng). Sự phân hóa thành 2 xu hướng khác nhau đó còn do sự khác nhau về truyền thống gia đình, quê hương, về mức độ tác động của chính sách khai thác thuộc địa của Pháp đến địa phương người đại diện và người đề xướng. Nghệ An, quê hương PBC có truyền thống đấu tranh vũ trang từ lâu, kg phải là trung tâm khai thác thuộc địa của Pháp (ngoại trừ T.P Vinh - Bến Thủy). Qnam với cửa biển Hội An, T.p Đà Nẵng, quê hương của PCT, có truyền thống giao lưu buôn bán từ lâu trong lsử, là 1 trong những trung tâm khai thác thuộc địa của Pháp.
Dù còn có sự khác nhau và nhiều hạn chế nhưng chủ trương CM và hđộng tích cực của PBC - PCT đã làm bùng lên trong cả nước ptrào qchúng sôi nổi, quyết liệt. Qua ptrào, tinh thần yêu nước vốn là truyền thống dân tộc được khơi dậy, thức tỉnh và nâng cao, hệ tư tưởng pkiến bước đầu bị tấn công, mở đường cho hệ tư tưởng Tsản tràn vào, trên cơ sở đó chuẩn bị tích cực về tinh thần cho các ptrào đấu tranh rộng lớn về sau.
