Luyện tập và vận dụng

Đọc 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Hướng dẫn giải

Có thể xếp bài thơ "Bình đựng lệ" của Chế Lan Viên vào loại thơ tượng trưng.

-Lý do:

+Sử dụng hình ảnh tượng trưng:

"Bình đựng lệ" tượng trưng cho trái tim, tâm hồn của thi nhân.

"Lệ" tượng trưng cho những nỗi buồn, niềm đau của thi nhân.

"Mùa thu" tượng trưng cho sự tàn úa, héo úa, chia ly.

"Hoa lựu" tượng trưng cho tình yêu, đam mê.

"Trăng" tượng trưng cho sự cô đơn, lạnh lẽo.

+Cách sử dụng ngôn ngữ tượng trưng:

Sử dụng nhiều ẩn dụ, so sánh, biểu tượng.

Ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm.

Giọng điệu u buồn, bi tráng.

+Nội dung thể hiện:

Thể hiện những cảm xúc, suy tư của thi nhân về cuộc sống, về tình yêu.

Bộc lộ tâm trạng cô đơn, buồn bã, thất vọng của thi nhân.

Thể hiện khát vọng yêu thương, hòa hợp với cuộc đời.

+Ví dụ:

"Bình đựng lệ" là hình ảnh ẩn dụ cho trái tim, tâm hồn của thi nhân:

"Lệ rơi châu ngọc vỡ tan Lòng ta rỉ máu, tan nát..."

"Mùa thu" là hình ảnh tượng trưng cho sự tàn úa, chia ly:

"Mùa thu thôi đã tàn phai Mà lòng ta vẫn chưa nguôi..."

"Hoa lựu" là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu, đam mê:

"Hoa lựu nở đầy tháng năm Nhắc ai một mối tình sầu..."

+Kết luận: "Bình đựng lệ" là một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ tượng trưng của Chế Lan Viên. Bài thơ thể hiện những cảm xúc, suy tư sâu sắc của thi nhân về cuộc sống, về tình yêu, đồng thời thể hiện một tâm hồn nghệ sĩ đa cảm, tinh tế.

(Trả lời bởi Mon an)
Thảo luận (1)

Đọc 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Hướng dẫn giải

*Hình ảnh "bình đựng lệ" trong bài thơ "Bình đựng lệ" của Chế Lan Viên có thể gợi nhớ đến một số câu chuyện cổ sau:

-Nàng tiên cá:

+Nàng tiên cá đánh đổi giọng hát để có được đôi chân và tình yêu của chàng hoàng tử.

+Nàng chịu đựng đau đớn tột cùng khi bước đi trên cạn, nhưng vì tình yêu, nàng chấp nhận hy sinh.

+Nước mắt của nàng tiên cá tượng trưng cho những đau đớn, hy sinh và tình yêu mãnh liệt.

-Truyện Kiều:

+Kiều phải trải qua nhiều biến cố, đau khổ trong cuộc đời.

+Nước mắt của Kiều tượng trưng cho những nỗi buồn, niềm đau mà nàng phải chịu đựng.

+Kiều là một biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khó, mang nhiều phẩm chất tốt đẹp.

-Tấm Cám:

+Cám hãm hại Tấm, khiến Tấm phải chịu nhiều oan trái.

+Nước mắt của Tấm tượng trưng cho những uất hận, tủi nhục mà nàng phải trải qua.

+Cuối cùng, Tấm được đền đáp xứng đáng, cái ác bị trừng trị.

-Ngoài ra, hình ảnh "bình đựng lệ" còn có thể gợi nhớ đến:

+Hình ảnh "nước mắt" trong ca dao, tục ngữ: 

"Có lòng xin tạc đá vàng.

Đừng như trăng bạc, chợt vầng, chợt khuy."

+Hình ảnh "hòn đá vọng phu" trong truyền thuyết: 

Nàng Vợ Chồng Chém Cha vì chờ chồng không thấy nên hóa đá.

Hòn đá vọng phu tượng trưng cho sự chung thủy, son sắt của người phụ nữ.

-Kết luận:

Hình ảnh "bình đựng lệ" trong bài thơ "Bình đựng lệ" là một hình ảnh giàu sức gợi. Nó gợi nhớ đến những câu chuyện cổ, những hình ảnh quen thuộc trong văn hóa dân gian Việt Nam. Qua đó, thể hiện những cảm xúc, suy tư của thi nhân về cuộc sống, về tình yêu, đồng thời thể hiện một tâm hồn nghệ sĩ đa cảm, tinh tế.

(Trả lời bởi Mon an)
Thảo luận (1)

Đọc 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Hướng dẫn giải

+"Bình đựng lệ" là biểu tượng cho những cảm xúc sâu sắc, mãnh liệt của thi nhân.

-Căn cứ để xác định những hàm nghĩa của biểu tượng "bình đựng lệ": Hình ảnh, ngôn ngữ thơ:

+ Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh, biểu tượng.

(Trả lời bởi Mon an)
Thảo luận (1)

Đọc 4 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Hướng dẫn giải

Những câu thơ sau: 

“Chiếc bình tuột khỏi tay nhân loại/ Lại về trở lại” ; “Ờ, Thế mà chẳng có gì mất hết/ Chiếc bình kia vẫn còn”

(Trả lời bởi Mon an)
Thảo luận (1)

Đọc 5 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Hướng dẫn giải

*Thủ pháp đối lập trong thơ Chế Lan Viên:

-Vận dụng:

+Đối lập về hình ảnh: sáng - tối, cao - thấp, rộng - hẹp, xa - gần,...

+Đối lập về cảm xúc: vui - buồn, yêu - ghét, hy vọng - tuyệt vọng,...

+Đối lập về ý tưởng: sống - chết, hiện tại - quá khứ, thực tại - ảo mộng,...

-Hiệu quả nghệ thuật:

+Nhấn mạnh nội dung: làm nổi bật những ý tưởng, quan điểm của tác giả.

+Tăng cường tính biểu cảm: thể hiện những cảm xúc mãnh liệt, dồn nén.

+Gây ấn tượng mạnh mẽ: thu hút sự chú ý của người đọc, khơi gợi suy tư.

+Làm cho tứ thơ đa chiều, sâu sắc: thể hiện nhiều khía cạnh của cuộc sống.

-Kết luận:

+Thủ pháp đối lập là một trong những biện pháp nghệ thuật được Chế Lan Viên sử dụng thành công trong thơ ca. Nhờ vận dụng linh hoạt và sáng tạo thủ pháp này, nhà thơ đã thể hiện sâu sắc nội dung, tăng cường tính biểu cảm, gây ấn tượng mạnh mẽ và làm cho tứ thơ đa chiều, sâu sắc.

(Trả lời bởi Mon an)
Thảo luận (1)

Đọc 6 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Đọc 7 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Viết (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)

Nói và nghe (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống trang 160)