Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt truyền thuyết Thánh Gióng:

Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ăn ở phúc đức, mãi không có con. Một hôm ra đồng, bà vợ ướm vào vết chân to, về thụ thai, mười hai tháng sau sinh ra cậu bé khôi ngô tuấn tú lên ba tuổi không biết đi không biết nói cười. Mãi tới khi sứ giả loan tin tìm người đánh giặc lúc này Gióng mới cất tiếng nói xin vua roi sắt, áo giáp sắt, ngựa sắt để đi đánh giặc. Gióng được bà con láng giềng góp gạo nên lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành tráng sĩ rồi cưỡi ngựa xông vào giết giặc. Roi sắt gãy, Gióng nhổ bụi tre ven đường đánh giặc. Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay lên trời.

Trong truyện Thánh Gió, có nhiều chi tiết hoang đường và kì ảo được sử dụng để thể hiện nội dung truyện. Đây là bài phân tích 1 chi tiết kì ảo trong truyền thuyết Thánh Gióng: 

- Câu chuyện về việc "Mẹ ướm chân lên một vết chân rất to, thì mang thai suốt 12 tháng rồi sinh ra Gióng": Chi tiết này là một ví dụ rất rõ ràng về việc tác giả sử dụng sự hoang đường và kì ảo để tạo ra một tác phẩm vô cùng đặc biệt. Trong thực tế, quy luật sinh sản của con người là hoài thai trong khoảng 9 tháng 10 ngày. Tuy nhiên, trong truyện Thánh Gióng, việc Mẹ mang thai suốt 12 tháng là một biểu trưng cho sự thiêng liêng và kì diệu. Điều này thể hiện sự đặc biệt và siêu phàm của Thánh Gióng, người được xem như một thần thánh và nhân vật hùng mạnh trong văn học và tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Sau khi Tử Văn đốt đền, chàng có thể bị trừng trị vì khinh thường thánh thần.

+ Theo quan niệm truyền thống: Đốt đền là hành động báng bổ thần linh cho nên ai cũng kiêng kị không dám đụng chạm. 

+ Hành động của Ngô Tử Văn không phải phạm vào tín ngưỡng bởi đây là nơi trú ngụ của hồn ma tên tướng giặc họ Thôi - kẻ thù xâm lược nước ta. Đây là ngôi đền tà chẳng những không phù hộ cho dân lành mà còn làm yêu làm quái trong dân gian.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

- Cuộc đối đầu giữa Tử Văn và hồn ma tên tướng giặc. 

+ Tên tướng giặc giả làm cư sĩ đến đe dọa, mắng chửi Ngô Tử Văn, đòi dựng lại ngôi đền 

+ Thái độ Ngô Tử Văn: Mặc kệ, ngồi ngất ngưởng, tự nhiên. 

- Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn và Thổ công: 

+ Thổ công: Kể lại sự việc mình bị hại nhưng vẫn nhẫn nhịn cam chịu, căn dặn Ngô Tử Văn cách đối phó với tên tướng giặc. 

+ Tử Văn: Kinh ngạc, hỏi kĩ lại chuyện và sẵn sàng chuẩn bị cuộc chiến với tên bách hộ họ Thôi.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

- Quang cảnh : không khí rùng rợn 

- Sử dụng nhiều hình ảnh mang tính chất kì ảo, hoang đường → nhấn mạnh hơn quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm. Gợi cảm giác rùng rợn, khiếp sợ. Nhưng chính không gian ấy lại làm nổi bật khí phách của Ngô Tử Văn bình tĩnh, can đảm

- Đó là cuộc đối mặt đầy sự khó khăn và cam go nhưng bằng chính nghĩa và sự dũng cảm, cương trực đấu tranh cho chính nghĩa, cuối cùng Ngô Tử Văn đã chiến thắng.

- Cuộc xét xử Ngô Tử Văn dưới âm phủ:

+ Những lời vu cáo xảo quyệt của hồn ma tên tướng giặc.

+ Thái độ quát nạt, giận dữ của Diêm Vương

+ Ngô Tử Văn: Tỏ thái độ cứng cỏi trước Diêm Vương đầy uy quyền, đấu tranh vạch mặt tên tướng giặc gian tà.

→ Tử Văn phải đương đầu với những thế lực mạnh, áp đảo.

+ Hồn ma tên tướng giặc: Tranh cãi với Tử Văn, sau lại lo sợ, đạo đức giả: xin giảm án cho Tử Văn.

+ Ngô Tử Văn: Bình tĩnh, khảng khái không chịu nhún nhường, xin đem tư giấy đến đền Tản Viên chứng thực.

+ Diêm Vương: Nghi ngờ, cho người đến đền Tản Viên chứng thực → Tử Văn được xử thắng kiện và được tiến cử làm chân phán sự ở đền thánh Tản Viên.

→ Cái thiện, cái chính nghĩa đã thắng cái gian tà, cái ác.

→ Tử Văn là con người cứng cỏi, không chùn bước trước những thế lực xấu xa, quyết tâm đến cùng để bảo vệ lẽ phải.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Tử Văn là người can đảm, dũng mãnh khinh thường sự đe dọa, hống hách của tướng giặc. Hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Đề tài: Người tri thức luôn cương trực, đề cao chính nghĩa, luôn sẵn sàng đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu.

- Các sự kiện chính của câu chuyện Tản Viên từ Phán sự lục:

+ Tử Văn và hành động đốt đền

+ Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần.

+ Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương.

+ Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên.

+ Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ.

Các sự kiện chính được trình bày theo trình tự thời gian, từ lúc bắt đầu sự việc là hành động đốt đền tà của Tử Văn, sau đó chàng gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần, rồi chàng bị bắt xuống Minh Ti, đối chất với Diêm Vương và thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

a. Tầng lớp tri thức giàu tinh thần, tự tôn dân tộc, luôn đứng về chính nghĩa, cương trực, dũng cảm, dám đứng lên đấu tranh chống lại cái hung bạo đem lại chiến thắng của công lí cho người dân.

b. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

a. Chi tiết Diêm Vương xử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Dù cho ở đâu, trần gian hay âm phủ thì công lý đều được thực thi, cái thiện sẽ chiến thắng cái ác, người xấu sẽ phải nhận quả báo. Cõi âm, đó là nơi con người sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt cho những việc làm khi còn sống của mình. Đó là niềm tin vào sự luân hồi, quả báo sau khi chết của người xưa. Chi tiết này cũng giúp cốt truyện trở nên kịch tính, cam go, đồng thời Nguyễn Dữ gián tiếp ca ngợi vẻ đẹp dũng cảm và khảng khái của Ngô Tử Văn. Bởi vậy, có thể nói, chi tiết Diêm Vương xử kiện dồn nén một cách sâu sắc tư tưởng và ý đồ của nhà văn.

b. Chức phán sự của Ngô Tử Văn là hình thức thưởng công xứng đáng, khích lệ những người dũng cảm đấu tranh cho công lý và chính nghĩa.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)

Hướng dẫn giải

Kết thúc Chuyện chức phán sự đền Tản Viên thể hiện một cách sâu sắc triết lí dân gian ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác, gieo gió gặt bão. Kẻ gian trá, xấu xa như hồn ma tướng giặc họ Thôi đã phải chịu tội còn người cương trực, khẳng khái như Ngô Tử Văn xứng đáng được muôn đời ngợi ca. Lòng cảm phục và thái độ ngợi ca của Nguyễn Dữ đã được thể hiện một cách trực tiếp trong lời bình ngay sau kết thúc truyện. Theo ông, con người sống trên đời không sợ “cứng quá thì gãy” mà chỉ sợ không thể cứng được. Ngô Tử Văn một kẻ sĩ nước Vỉệt là người đã luôn giữ cho mình sự cứng cỏi để vượt qua mọi thế lực phi nghĩa. Cũng từ nhân vật này, người đọc có thể thấy Nguyễn Dữ rất đề cao sự cứng cỏi trong nhân cách kẻ sĩ. Thực ra đã là trí thức thì cần rất nhiều phẩm chất tốt đẹp. Quan niệm của Nguyễn Dữ về nhân cách kẻ sĩ không phải không đúng nhưng có lẽ chưa đầy đủ, trọn vẹn. Nếu kẻ sĩ lức nào cũng cứng quá thì chắc chắn cũng sẽ cổ lúc phải gãy. 

Có khi sức hấp dẫn của những câu chuyện lại ở kết thúc giàu ý nghĩa. Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, Nguyễn Dữ không chỉ làm người đọc hài lòng bởi một kết thúc có hậu mà còn khiến chúng ta phải có những giây phút lắng lại để chiêm nghiệm về ý nghĩa của kết thúc đó.

(Trả lời bởi Hà Quang Minh)