Tìm hiểu những hình ảnh, từ ngữ khắc họa hình ảnh người mẹ.
Tìm hiểu những hình ảnh, từ ngữ khắc họa hình ảnh người mẹ.
Chú ý đối tượng mà nhân vật trữ tình hướng tới.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhân vật trữ tình hướng tới là cảnh vật thiên nhiên và con người quê hương. Đó là những ngọn gió, bông nứa trắng, toóc khô, bầy chim sẻ, những đứa trẻ.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Những từ ngữ, dòng thơ nào thể hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình với đất nước? Phân tích ý nghĩa của dòng thơ có tính chất như một điệp khúc trong bài thơ.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Những từ ngữ, dòng thơ nào thể hiện trực tiếp tình cảm:
+ “Tôi yêu đất nước này như thế”, “Tôi yêu đất nước này áo rách”
+ “Vẫn yêu nhau trong từng hơi thở”,
+ “Lòng vẫn thương cây nhớ cội hoài”
+ “Tôi yêu đất nước này chân thật”
- Điệp khúc trong bài thơ :
Tôi yêu đất nước này như thế
Tôi yêu đất nước này áo rách
Tôi yêu đất nước này lầm than
Tôi yêu đất nước này chân thật.
+ Điệp khúc như một lời ngân vang, lan tỏa tình yêu nước sâu sắc trong trái tim tác giả. Dẫu đất nước có muôn hình vạn trạng, ông vẫn giữ vững một tình yêu Tổ quốc mãnh liệt.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hãy hình dung về hình ảnh đất nước trong cảm nhận của nhân vật trữ tình.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐất nước trong cảm nhận của nhân vật trữ tình hiện lên là một đất nước còn khó khăn “đất nước này áo rách”, “căn nhà dột phên không ngăn nổi gió”, “đất nước này lầm than”, nhưng chan chứa tình yêu nồng thắm “yêu nhau trong từng hơi thở”.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Trong cảm nhận của nhân vật trữ tình, đất nước hiện ra qua những hình ảnh nào? Đặc điểm chung của những hình ảnh ấy là gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Đất nước hiện ra qua những hình ảnh :
+ Hình ảnh thiên nhiên, con người đậm chất quê hương, đất nước. Đó là những ngọn gió, bông nứa trắng, toóc khô, bầy chim sẻ, những đứa trẻ.
+ Hình ảnh đất nước gian khó một thời kì lịch sử đã qua “đất nước này áo rách”, “căn nhà dột phên không ngăn nổi gió”, “đất nước này lầm than”. Dẫu khó khăn về điều kiện vật chất, nhưng tình cảm rất mặn nồng “yêu nhau trong từng hơi thở”.
+ Đất nước hiện lên qua nét văn hóa dân gian: điệu nhạc vọng cổ chứa chan, tục thờ ba ông táo trong bếp, lá sen hiện lên như thể hiện linh hồn Việt.
+ Đất nước hiện lên qua những truyền thuyết Thánh Gióng, Âu Cơ.
- Đặc điểm chung: Đây đều là những hình ảnh gần gũi, bình dị, thân quen với mỗi con người Việt Nam. Đặc biệt, tác giả đã chắt lọc một số hình ảnh mang tính biểu tượng cao, chúng tượng trưng cho linh hồn dân tộc Việt Nam.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hãy tìm các biểu hiện về giọng điệu của nhân vật trữ tình trong văn bản Bài thơ của một người yêu nước mình. Qua đó, em có suy nghĩ gì về tình cảm, thái độ của nhân vật trữ tình đối với đất nước?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Giọng điệu của nhân vật trữ tình :
+ Giọng tươi vui, nồng thắm khi miêu tả khung cảnh quê hương yên bình, tươi đẹp với những ngọn gió dịu êm thổi bông nứa trắng bên bờ sông thơ mộng, mùi toóc khô thơm ngát cùng bầy chim sẻ líu lo và những đứa trẻ vui đùa.
+ Giọng lắng xuống khi gợi về kí ức tuổi thơ, hình ảnh người mẹ tần tảo, vất vả sớm hôm với những nỗi đau trong lòng không ai thấu khi chồng mất sớm, còn bầy con thơ.
+ Giọng tự hào, niềm nở khi thể hiện tình yêu với Tổ quốc và những giá trị văn hóa tốt đẹp của đất nước.
+ Giọng mạnh mẽ, quyết tâm khi nhắc đến tình hình đất nước lúc bấy giờ còn đang chịu cảnh đô hộ, lầm than, chưa thống nhất.
- Qua sự biến chuyển của giọng điệu, em nhận thấy trong tác giả chan chứa nhiều cảm xúc, đó là niềm vui, nỗi buồn, niềm tự hào, nỗi đau trước cảnh nước mất nhà tan và lòng quyết tâm, hi vọng đất nước sẽ sớm giành lại độc lập. Tất cả những cảm xúc ấy đều bắt nguồn từ tình yêu nước, yêu quê hương, yêu gia đình da diết trong tâm hồn tác giả.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Quan niệm và cách thể hiện tình cảm đối với đất nước của Trần Vàng Sao trong bài thơ trên có gì giống và khác với Nguyễn Khoa Điềm qua đoạn thơ sau:
Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa...”
mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó...
(Đất Nước, trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Giống: Cả hai nhà thơ đều thể hiện tình yêu sâu sắc, gắn bó với quê hương, đất nước. Đối với họ, đất nước chính là những gì thân thuộc, gần gũi và bình dị nhất. Bởi vậy trong những câu thơ, tình yêu nước luôn được gắn liền từ chính những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống.
- Khác:
+ Với Nguyễn Khoa Điểm, bài thơ “Đất nước” đã thể hiện vẻ đẹp của quê hương đất nước hay cũng chính là nói về nguồn cội đất nước, gắn với những gì thân thuộc, tinh túy nhất. Tình yêu ấy được tác giả thể hiện thông qua nhiều hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng như: miếng trầu, cái kèo, cái cột,…
- Với Trần Vàng Sao ông thể hiện tình yêu đất nước một cách trực tiếp, đặc biệt thông qua hệ thống điệp cấu trúc, tạo nên một điệp ngữ ngân vang “Tôi yêu đất nước này”. Kết hợp với các dòng thơ không có dấu câu, như mạch nguồn chảy mãi, tuôn trào trong trái tim nhà thơ. Ông không ngần ngại bộc lộ trực tiếp tình yêu đất nước mãnh liệt và khát khao độc lập tự do cho Tổ quốc.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Chọn và thực hiện một trong các nhiệm vụ sau:
- Hãy viết một đoạn / bài thơ về đất nước với chủ đề “Đất nước tôi”.
- Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) giới thiệu một vẻ đẹp của đất nước trong cảm nhận của nhà thơ Trần Vàng Sao.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTình yêu quê hương, đất nước đã trở thành mạch nguồn dồi dào cho những sáng tác thi ca nhạc họa. “Bài thơ của một người yêu nước mình” của tác giả Trần Vàng Sao cũng nằm trong mạch nguồn ấy. Đất nước trong cảm nhận của ông là những gì gần gũi, cụ thể diễn hằng ngày trong đời sống, đó là ngọn gió, bông nứa trắng, toóc khô, bầy chim sẻ, những đứa trẻ, là điệu nhạc vọng cổ chứa chan, tục thờ ba ông táo, những truyền thuyết Thánh Gióng, Âu Cơ. Từng chi tiết bình dị, thân thuộc đi vào trong thơ ông một cách tự nhiên nhất. Kết hợp với hình thức thơ độc đáo, những dòng thơ không có dấu câu, như một sự khẳng định về mạch nguồn chảy mãi, không chịu dừng lại. Tình yêu đất nước trong thơ Trần Vàng Sao gắn liền với tình thân gia đình, những rung động với từng cảnh vật, con người trên quê hương.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ được nhà thơ sử dụng trong bài thơ trên.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Biện pháp tu từ so sánh: “Tôi yêu đất nước này như thế/ Như yêu cây cỏ trong vườn/Như yêu mẹ tôi chịu khó chịu thương”
- Tác dụng: Tác giả đã sử dụng biện pháp so sánh để cụ thể hóa tình yêu đất nước trở thành tình yêu với những điều bình dị nhất, đó chính là khu vườn tuổi thơ và người mẹ mến yêu. Qua đó, bộc lộ tình cảm gắn bó, sắt son với đất nước, cũng như với những gì quen thuộc, thân thương nhất.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Liên hệ kiến thức lịch sử để hiểu điều tác giả mong muốn.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiBài thơ ra đời trong hoàn cảnh lịch sử với cuộc chiến tranh tàn khốc chống lại đế quốc Mỹ tàn bạo. Tình cảnh đất nước bấy giờ đang mất độc lập, tự do, nhân dân hai miền chia cắt. Trước bối cảnh đó, điều tác giả mong muốn chính là sự thắng lợi trong công cuộc chiến đấu giành lại độc lập, thống nhất đất nước.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)