Bài 9. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý

Hướng dẫn giải

- Hành vi vi phạm pháp luật trong bức tranh 1 là: chở hàng hóa cồng kềnh, vượt quá giới hạn quy định khi tham gia giao thông

- Hành vi vi phạm pháp luật trong bức tranh 2 là: không phân loại rác thải

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

a. Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi của chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lí xâm hại tới quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

Phân loại: Vi phạm hình sự - hành chính – dân sự - kỉ luật 

Vi phạm pháp luật hình sự hay còn gọi là tội phạm, đây là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý.

Hành vi vi phạm này xâm phạm đến:

- Độc lập, chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc;

- Chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội;

- Quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức;

- Tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân…

Vi phạm dân sự là hành vi trái pháp luật và có lỗi do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm phạm quan hệ tài sản, quan hệ nhân thân gắn với tài sản, quan hệ nhân thân phi tài sản. Cụ thể, chủ thể vi phạm trong trường hợp này không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ của họ trong một quan hệ pháp luật dân sự.

Vi phạm kỉ luật là hành vi có lỗi của chủ thể trái với các quy chế, quy tắc xác lập trật tự trong các cơ quan, tổ chức.

Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính. (Khoản 1 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính). Từ quy định trên, có thể thấy vi phạm hành chính có 4 dấu hiệu đó chính là: hành vi, tính trái pháp luật của hành vi, có lỗi, phải được pháp luật về trách nhiệm hành chính quy định. Đây là những dấu hiệu chung của vi phạm pháp luật.

b. Tình huống 1: Anh K đã vi phạm hình sự: đánh người gây thương tích 12%

Tình huống 2: Anh M đã vi phạm dân sự và vi phạm hành chính: tự ý mở rộng cửa nhà không xin phép 

Tình huống 3: Anh T vi phạm kỉ luật: không chấp hành quy định của công ty 

Tình huống 4: H và T vi phạm hành chính: điều khiển xe sai làn đường, vượt đèn đỏ, phóng nhanh, vượt ẩu

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

a. Tình huống 1: đánh người gây thương tích 12%

Tình huống 2: tự ý mở rộng cửa nhà không xin phép, không làm theo thoả thuận trên hợp đồng

Tình huống 3: không chấp hành quy định của công ty

Tình huống 4: : điều khiển xe sai làn đường, vượt đèn đỏ, phóng nhanh, vượt ẩu

b. Tình huống 1: trách nhiệm hình sự

Tình huống 2: trách nhiệm dân sự

Tình huống 3: trách nhiệm kỉ luật

Tình huống 4: trách nhiệm hành chính

c. Hình thức xử phạt không chỉ nhằm trừng trị người, pháp nhân thương mại phạm tội mà còn giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới; giáo dục người, pháp nhân thương mại khác tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

- Trường hợp a.

+ Hành vi vi phạm: lấn chiếm vỉa hè

+ Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm hành chính.

- Trường hợp b.

+ Hành vi vi phạm: tham gia giao thông khi trong máu và hơi thở có nồng độ cồn, dẫn tới tai nạn giao thông

+ Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm hình sự

- Trường hợp c.

+ Hành vi vi phạm: tự ý sử dụng đất của người khác

+ Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm dân sự

- Trường hợp d.

+ Hành vi vi phạm: tổ chức đánh bạc tại nơi cư trú

+ Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm hình sự

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

* Tình huống a.

- Hành vi vi phạm: chị M đã vi phạm những điều khoản đã thỏa thuận với anh K (trả 100 triệu trong 30 ngày, thông qua hình thức chuyển khoản); bên cạnh việc không trả anh K 100 triệu, chị M còn có hành vi đe dọa anh K.

- Trách nhiệm pháp lí:

+ Trường hợp 1: chị M phải chịu trách nhiệm hành chính (nếu hành vi đe dọa anh K chưa đến mức nghiêm trọng, phải truy cứu trách nhiệm hình sự), theo quy định tại Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ.

+ Trường hợp 2: chị M có hành vi đe dọa, tấn công nhằm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và các quyền, lợi ích hợp pháp khác của anh K, thì tùy thuộc vào hành vi nguy hiểm và hậu quả đã xảy ra, chị M có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), như: Điều 123 (Tội giết người); Điều 133 (Tội đe dọa giết người); Điều 134 (Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 168 (Tội cướp tài sản); Điều 170 (Tội cưỡng đoạt tài sản).

* Tình huống b.

- Hành vi vi phạm: anh Q cố tình không đi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, thậm chí còn rời khỏi nơi cư trú. Khi đến địa phương khác, anh Q lại có hành vi trộm cắp tài sản của người dân địa phương với tổng giá trị tài sản lên đến 5 triệu đồng.

- Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm hình sự, vì:

+ Hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm (Điều 332 – Bộ Luật Hình sự 2015)

+ Hành vi trộm cắp tài sản của người khác (trị giá từ 2 triệu đến dưới 50 triệu đồng) có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm (Điều 173 – Bộ Luật Hình sự 2015)

* Tình huống c.

- Hành vi vi phạm: gia đình ông D không phân loại rác thải

- Trách nhiệm pháp lí: trách nhiệm hành chính, vì: Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt và không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định có thể bị phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

a) Nhận xét:

- Bố K có ý thức tuân thủ pháp luật; quan tâm đến sức khỏe của người tiêu dùng và mong muốn giữ chữ tín trong kinh doanh.

- Mẹ K đã có hành vi vi phạm pháp luật, cụ thể là: khi phát hiện nhân viên nhập hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ; mẹ K đã không trình báo cơ quan chức năng để tiêu hủy, mà mẹ K vẫn mong muốn tiếp tục kinh doanh, tiêu thụ các hàng hóa đó.

b) 

Nếu là K, em sẽ:

+ Giải thích để mẹ hiểu, hành vi của mẹ đã vi phạm quy định pháp luật và hành vi này sẽ bị xử phạt theo quy định tại Điều 15 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và khoản 11 Điều 3 Nghị định 17/2022/NĐ-CP quy định về hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu; mặt khác, hành vi này sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của người tiêu dùng; đồng thời gây mất uy tín của cửa hàng.

+ Khuyên mẹ trình báo cơ quan chức năng để tiêu hủy số hàng hóa không rõ nguồn gốc đó.

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Bài học: Tuân thủ pháp luật, đội mũ bảo hiểm, đi đúng làn đường, không phóng nhanh, vượt ẩu

(Trả lời bởi datcoder)

Hướng dẫn giải

Nước ta đang tiến hành xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Trách nhiệm pháp lý có tác dụng trong việc điều chỉnh các hành vi cá nhân, các quan hệ xã hội, bảo đảm cho xã hội ổn định và phát triển bền vững thì pháp luật có vai trò rất quan trọng, không có pháp luật thì không thể xây dựng được Nhà nước pháp quyền, không có Nhà nước pháp quyền thì không thể đảm bảo trật tự kỷ cương, ổn định xã hội, bảo vệ quyền con người, làm cho người dân có cuộc sống an toàn, ấm no, hạnh phúc. Pháp lí không chỉ là công cụ để nhà nước quản lý xã hội; phương tiện để công dân thưc hiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cùa mình, mà còn tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của ý thức đạo đức, lành mạnh hóa đời sống xã hội và góp phần bồi đắp những giá trị mới. Giữa pháp luật và đạo đức luôn có sự tương tác qua lại, hỗ trợ lẫn nhau. Để nâng cao vai trò và phát triển ý thức đạo đức, ngoài các biện pháp tích cực khác, thì không thể thiếu vai trò của pháp luật và ý thức pháp quyền. Pháp luật chặt chẽ, đầy đủ sẽ giáo dục, phát triển ý thức, đạo đức con người phát triển; ngược lại khi đạo đức được mở rộng và ảnh hưởng một cách toàn diện, tích cực đến mọi hành vi, mọi mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với xã hội, thúc đẩy pháp luật phát triển. Do đó, trách nhiệm pháp lý đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ nền đạo đức của xã hội. Có thể nói, pháp luật là phương tiện không thể thiếu được cho sự tồn tại bình thường của xã hội nói chung và nền đạo đức nói riêng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: Pháp luật không phải là để trừng trị con người, mà là công cụ bảo vệ, thực hiện lợi ích của con người. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong Nhân dân nói chung, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa nói riêng cần tiếp tục được tăng cường.

(Trả lời bởi datcoder)