Bài 8. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại

Hướng dẫn giải

- Nét chính về điều kiện tự nhiên của Ấn Độ:

+ Ấn Độ là bán đảo lớn nằm ở Nam Á, ba mặt giáp biển

+ Phía bắc là khu cực đồi núi; đồng bằng hạ lưu có thung lũng sông Ấn và lưu vực sông Hằng; khu vực phía Nam có cao nguyên Đê-can

+ Khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiều vùng khô nóng nhưng cũng có vùng ẩm mát.

- Tác động của điều kiện tự nhiên đến sự hình thành văn minh Ấn Độ cổ đại

+ Lãnh thổ Ấn Độ được bao bọc bởi đại dương và núi cao hiểm trở do đó: cư dân Ấn Độ thời cổ đại đã hạn chế được sự dòm ngó của các thế lực ngoại bang, góp phần bảo lưu được bản sắc văn hóa truyền thống.

- Các dòng sông lớn có vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt và sản xuất của cư dân Ấn Độ:

+ Cung cấp nguồn nước dồi dào, nguồn thủy sản phong phú.

+ Là những tuyến giao thông huyết mạch, liên kết giữa các vùng, các khu vực.

+ Sông Ấn và sông Hằng có vị trí rất linh thiêng trong tâm thức của người Ấn Độ, vì họ cho rằng: Các dòng sông này từ trên trời đổ xuống, nước của các dòng sông này có khả năng thanh lọc tâm hồn và rửa trôi mọi tội lỗi của con người.

+ Sông lớn và các đồng bằng phù sa màu mỡ đã: thúc đẩy sự ra đời sớm của các nhà nước cổ đại ở Ấn Độ đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất nông nghiệp.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Khoảng giữa thiên niên kỉ II TCN, người A-ri-a gốc từ I-ran xâm nhập, chinh phục và làm chủ vùng Bắc Ấn. Phía nam chủ yếu là tộc người Đra-vi-đi-an.

- Trong các thời kì sau, người Hy Lạp, Hung Nô, A-rập,... cũng đến Ấn Độ cư trú, tạo nên quá trình hỗn chủng và sự đa dạng về tộc người.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Nông nghiệp:

+ Từ thời cổ đại, ở Ấn Độ đã phát triển ngành nông nghiệp dựa trên kĩ thuật canh tác (sử dụng cày, sức kéo) và hệ thống thuỷ lợi (đào mương, đáp đập).

+ Cư dân biết trồng nhiều loại cây (lúa mì, lúa mạch, đậu, kê, bông,...) và chăn nuôi gia súc, gia cầm.

- Thủ công nghiệp sớm xuất hiện với các nghề như luyện kim, gốm, dệt, chế biến hương liệu,…

- Thương mại:

+ Giao thương trong và ngoài nước phát triển, thống nhất về đơn vị đo lường.

+ Thương nhân Ấn Độ ngay từ thời cổ - trung đại đã nổi tiếng giỏi buôn bán ở các thị trường châu Á và phương Tây.

+ Các mặt hàng nổi tiếng là: nông sản, hương liệu, sản phẩm thủ công,…

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Bối cảnh chính trị - xã hội của văn minh Ấn Độ cổ - trung đại:

+ Thiên niên kỉ III TCN, Ấn Độ đã hình thành nhà nước, có trung tâm đô thị và thành luỹ kiên cổ (Mô-hen-giô Đa-rô và Ha-ráp-pa).

+ Từ giữa thiên niên kỉ II đến giữa thiên niên kỉ I TCN: thời kì văn minh sông Hằng của người A-ri-a, còn gọi là thời kì Vê-đa.

+ Khoảng thế kỉ VI TCN đến thế kỉ IV: các quốc gia cổ đại và các vương triều được thành lập.

+ Từ thế kỉ IV: chế độ phong kiến xác lập và phát triển thịnh đạt ở giai đoạn vương triều Hồi giáo Mô-gôn.

- Thời kì trung đại ở Ấn Độ kết thúc với sự xâm lược và cai trị của thực dân Anh (giữa thế kỉ XIX).

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Trên cơ sở hệ thống chữ viết của người Ấn Độ, nhiều nhóm cư dân Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết riêng của mình. 

- Người Khơ-me sáng tạo ra chữ Khơ-me cổ dựa trên cơ sở chữ Phạn,người Khơ-me sinh sống chủ yếu ở Cam-pu-chia và một số nước như Việt Nam, Lào, Thái Lan.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

-  Trên cơ sở Vệ-Đà giáo, Đạo Bà-La-Môn được hình thành vào khoảng 800 năm trước Tây lịch. Đây là khoảng thời gian không dài lắm trước khi  Đức Phật Thích Ca mở Phật giáo ở Ấn Độ.

- Nội dung của Đạo Bà-La-Môn là đưa ra những kinh sách giải thích và bình luận Kinh Véda như: Kinh Brahmana, Kinh Upanishad, Giải thích về Maya (tức là Thế giới ảo ảnh) và về Niết bàn.

- Đạo Bà-La-Môn tôn thờ Đấng Brahma, là thần linh vũ trụ, Đấng tối cao tối linh. 

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

Phật giáo được truyền bá sang nhiều nước ở châu Á vì: 

- Vì nhu cầu của dân địa phương đối với đức tin, sự quan tâm của thương nhân nước ngoài đối với đạo Phật. 

- Đôi khi, Phật giáo được các nhà cai trị chấp nhận nhằm đem đạo đức phổ cập với người dân, nhưng họ không bắt buộc phải cải đạo đi theo Phật giáo. 

- Khi đến với nền văn hóa mới thì các phương thức truyền đạt và phong cách của đạo Phật sẽ được sửa đổi để phù hợp với văn hóa, đời sống tinh thần của người dân địa phương, mà không ảnh hưởng đến những yếu tố về trí tuệ và lòng bi.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Giá trị của hai bộ sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na:

+ Ma-ha-bha-ra-ta là bộ sử thi lớn nhất, được coi là “bách khoa toàn thư” về đời sống xã hội, tư tưởng, tôn giáo của Ấn Độ cổ đại.

+ Ra-ma-y-a-na nói về mới tình đẹp nhưng đầy trắc trở giữa hoàng tử Ra-ma với nàng Xi-ta trong cuộc chiến bảo vệ cái thiện, diệt trừ cái ác.

+ Hai bộ sử thi này thể hiện trình độ tư duy, khả năng sáng tạo của cư dân Ấn Độ cổ đại; đồng thời, có ảnh hưởng lớn đến văn học của nhiều quốc gia ở khu vực Đông Nam Á.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

Nghệ thuật Ấn Độ lại chịu ảnh hưởng của tinh thần tôn giáo vì: tôn giáo ra đời từ rất sớm, gắn liền với đời sống dân dân, đặc biệt các vua sùng bái tôn giáo, nên cho xây dựng các công trình kiến trúc tôn giáo.

(Trả lời bởi Minh Lệ)

Hướng dẫn giải

- Thiên văn học: Người Ấn Độ sáng tạo ra lịch thiên văn với tháng, tuần, ngày. Họ nhận thức chính xác về hình dạng Trái Đất và các hành tinh trong hệ mặt trời.

- Toán học: người Ấn đã sáng tạo nên hệ thống 10 chữ số, sáng tạo ra số 0, tính được chính xác số

- Vật lí: biết được lực hút của Trái Đất là bao nhiêu, tìm và phát biểu được thuyết Nguyên tử

- Hóa học: do nhu cầu của các nghề thủ công như nhuộm, thuộc da,…mà ngành này đã sớm hình thành và phát triển. 

- Y học: dùng để tìm hiểu cơ thể của con người, chữa bệnh thông qua thuốc tê, thuốc mệ, phẫu thuật, sử dụng các thảo mộc,…

(Trả lời bởi Minh Lệ)