Bài 4. Cấu trúc hệ thống điện quốc gia

Mở đầu (SGK Cánh Diều - Trang 20)

Hướng dẫn giải

Hệ thống điện quốc gia đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng của đất nước. Nó bao gồm các đường dây truyền tải điện, trạm biến áp, nhà máy điện và các thiết bị phụ trợ khác, được liên kết với nhau và được chỉ huy thống nhất trong phạm vi cả nước.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 1 mục I (SGK Cánh Diều - Trang 20)

Hướng dẫn giải

1. Nguồn điện:

- Bao gồm các nhà máy điện với các công nghệ phát điện khác nhau như thủy điện, nhiệt điện, điện gió, điện mặt trời,...
- Có nhiệm vụ sản xuất điện năng cung cấp cho hệ thống điện quốc gia.
2. Lưới điện:

- Bao gồm các đường dây truyền tải điện, trạm biến áp và các thiết bị phụ trợ khác.
- Có nhiệm vụ truyền tải điện năng từ nguồn điện đến các nơi tiêu thụ.
- Lưới điện được chia thành nhiều cấp điện áp khác nhau như điện áp siêu cao, điện áp cao, điện áp trung bình và điện áp thấp.
3. Hệ thống điều khiển:

- Bao gồm các hệ thống SCADA, EMS, DMS,...
- Có nhiệm vụ điều khiển, giám sát và vận hành hệ thống điện quốc gia một cách an toàn, hiệu quả và tin cậy.
4. Hệ thống đo lường:

- Bao gồm các thiết bị đo điện áp, dòng điện, công suất, tần số,...
- Có nhiệm vụ đo đạc các thông số kỹ thuật của hệ thống điện quốc gia để phục vụ cho công tác điều khiển, giám sát và vận hành.
5. Hệ thống thông tin liên lạc:

- Bao gồm các hệ thống truyền thông quang, truyền thông vô tuyến,...
- Có nhiệm vụ truyền tải thông tin giữa các điểm trong hệ thống điện quốc gia để phục vụ cho công tác điều khiển, giám sát và vận hành.
6. Thị trường điện:

- Bao gồm các đại lý mua bán điện, các nhà đầu tư, các nhà tiêu thụ điện,...
- Có nhiệm vụ mua bán điện năng trên thị trường điện theo quy định của pháp luật.
7. Cơ quan quản lý:

- Bao gồm Bộ Công thương, Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN) và các cơ quan quản lý điện địa phương.
- Có nhiệm vụ quản lý, điều hành và phát triển hệ thống điện quốc gia theo quy định của pháp luật.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 2 mục I (SGK Cánh Diều - Trang 20)

Hướng dẫn giải

Các thành phần trong hệ thống điện quốc gia ở Hình 4.2:

- Nguồn điện.

- Lưới điện.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 1 mục II.1 (SGK Cánh Diều - Trang 20)

Hướng dẫn giải

Nguồn điện là thiết bị cung cấp năng lượng điện cho các thiết bị điện hoạt động. 

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 2 mục II.1 (SGK Cánh Diều - Trang 20)

Hướng dẫn giải

- Thủy điện
- Nhiệt điện
- Điện hạt nhân
- ...

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 1 mục II.2 (SGK Cánh Diều - Trang 21)

Hướng dẫn giải

- Truyền tải điện năng: Lưới điện có nhiệm vụ chính là truyền tải điện năng từ các nhà máy điện đến các khu vực tiêu thụ trên toàn quốc. Nhờ có lưới điện, điện năng được vận chuyển một cách an toàn, hiệu quả và đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của mọi người.
- Phân phối điện năng: Lưới điện không chỉ truyền tải điện năng mà còn có chức năng phân phối điện năng đến từng hộ gia đình, doanh nghiệp và các cơ sở khác. Hệ thống lưới điện được thiết kế với nhiều cấp điện áp khác nhau để phù hợp với nhu cầu sử dụng điện của từng đối tượng.
- Điều tiết hệ thống điện: Lưới điện có vai trò quan trọng trong việc điều tiết hệ thống điện, đảm bảo cung cấp điện năng một cách ổn định và an toàn. Hệ thống điều khiển tự động được sử dụng để điều tiết công suất và điện áp trên lưới điện, đảm bảo cân bằng giữa cung và cầu điện năng.
- Kết nối các hệ thống điện: Lưới điện giúp kết nối các hệ thống điện khác nhau trên toàn quốc, tạo thành một hệ thống điện quốc gia thống nhất. Nhờ có lưới điện liên kết, điện năng có thể được truyền tải từ khu vực dư thừa sang khu vực thiếu hụt, đảm bảo cung cấp điện cho mọi nơi trên đất nước.
- Thúc đẩy phát triển kinh tế: Lưới điện đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nguồn điện ổn định và dồi dào là điều kiện cần thiết để các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ phát triển.
- Nâng cao chất lượng cuộc sống: Điện năng từ lưới điện giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Nhờ có điện, con người có thể sử dụng các thiết bị điện để chiếu sáng, giải trí, nấu nướng, giặt giũ, làm mát,...

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 2 mục II.2 (SGK Cánh Diều - Trang 22)

Hướng dẫn giải

Lưới điện truyền tải và lưới điện phân phối là hai phần thiết yếu của hệ thống điện quốc gia, tuy nhiên chúng có những điểm khác biệt rõ rệt về cấu tạo, chức năng và vận hành.

1. Cấu tạo:

- Lưới điện truyền tải:

+ Có cấu trúc dạng lưới mắt cáo, với nhiều đường dây dẫn điện được kết nối với nhau để đảm bảo an toàn và tin cậy.
+ Sử dụng các đường dây dẫn điện có điện áp cao (từ 110kV đến 500kV hoặc cao hơn) và công suất lớn để truyền tải điện năng trên quãng đường dài (hàng trăm, thậm chí hàng nghìn km).
+ Có các trạm biến áp trung gian để thay đổi điện áp và điều tiết công suất điện năng.
- Lưới điện phân phối:

+ Có cấu trúc dạng cây, với các đường dây dẫn điện được phân nhánh từ các trạm biến áp trung gian đến các hộ gia đình, doanh nghiệp và các cơ sở khác.
+ Sử dụng các đường dây dẫn điện có điện áp thấp (từ 6kV đến 35kV) và công suất nhỏ để phân phối điện năng đến các khu vực tiêu thụ.
+ Có các trạm biến áp hạ áp để hạ điện áp xuống mức phù hợp với nhu cầu sử dụng điện của từng đối tượng.
2. Chức năng:

- Lưới điện truyền tải:

+ Có chức năng chính là truyền tải điện năng từ các nhà máy điện đến các trạm biến áp trung gian.
+ Giúp kết nối các nhà máy điện với nhau để tạo thành hệ thống điện quốc gia thống nhất.
+ Đảm bảo cung cấp điện năng cho các khu vực tiêu thụ trên toàn quốc một cách an toàn, tin cậy và hiệu quả.
- Lưới điện phân phối:

+ Có chức năng chính là phân phối điện năng từ các trạm biến áp trung gian đến các hộ gia đình, doanh nghiệp và các cơ sở khác.
+ Cung cấp điện năng cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của người dân.
+ Đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng của xã hội.
3. Vận hành:

- Lưới điện truyền tải:

+ Được vận hành bởi Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (QTĐ) và các công ty điện lực truyền tải.
+ QTĐ có nhiệm vụ điều tiết công suất và điện áp trên lưới điện truyền tải, đảm bảo cung cấp điện năng an toàn, tin cậy và hiệu quả.
+ Các công ty điện lực truyền tải có nhiệm vụ vận hành, bảo trì và sửa chữa các đường dây dẫn điện và trạm biến áp thuộc lưới điện truyền tải.
- Lưới điện phân phối:

+ Được vận hành bởi các công ty điện lực phân phối.
+ Các công ty điện lực phân phối có nhiệm vụ vận hành, bảo trì và sửa chữa các đường dây dẫn điện, trạm biến áp và các thiết bị điện thuộc lưới điện phân phối.
+ Cung cấp dịch vụ điện năng cho các hộ gia đình, doanh nghiệp và các cơ sở khác.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 1 mục II.3 (SGK Cánh Diều - Trang 23)

Hướng dẫn giải

1. Theo tính chất:

- Tải điện chủ động: Là tải điện có thể thay đổi công suất và thời gian hoạt động theo ý muốn của người sử dụng. Ví dụ: động cơ điện, máy lạnh, lò nướng,...
- Tải điện thụ động: Là tải điện có công suất và thời gian hoạt động phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Ví dụ: bóng đèn, quạt điện, bình nóng lạnh,...
2. Theo cách thức sử dụng:

- Tải điện sinh hoạt: Là tải điện phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của người dân. Ví dụ: chiếu sáng, nấu nướng, giặt giũ,...
- Tải điện sản xuất: Là tải điện phục vụ cho nhu cầu sản xuất công nghiệp. Ví dụ: động cơ điện trong các nhà máy, xưởng sản xuất,...
- Tải điện kinh doanh: Là tải điện phục vụ cho nhu cầu kinh doanh dịch vụ. Ví dụ: hệ thống chiếu sáng, điều hòa không khí trong các trung tâm thương mại, siêu thị,...
- Tải điện nông nghiệp: Là tải điện phục vụ cho nhu cầu sản xuất nông nghiệp. Ví dụ: bơm nước tưới tiêu, máy sấy lúa,...

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 2 mục II.3 (SGK Cánh Diều - Trang 23)

Hướng dẫn giải

Theo tính chất:

1. Tải điện chủ động:

- Động cơ điện: Sử dụng trong các nhà máy, xí nghiệp, phục vụ cho sản xuất công nghiệp.
- Lò nung, lò sấy: Ứng dụng trong các ngành công nghiệp như gốm sứ, luyện kim, chế biến thực phẩm.
- Máy lạnh, quạt gió: Cung cấp điều hòa không khí cho các hộ gia đình, văn phòng, khu thương mại.
- Bình nóng lạnh, bếp điện: Phục vụ nhu cầu sinh hoạt trong các hộ gia đình.
2. Tải điện thụ động:

- Bóng đèn chiếu sáng: Chiếu sáng cho các hộ gia đình, đường phố, khu công cộng.
- Quạt điện: Hỗ trợ điều hòa không khí trong các hộ gia đình, văn phòng.
- Tivi, máy tính, thiết bị điện tử: Sử dụng trong các hộ gia đình, văn phòng,  phục vụ cho nhu cầu giải trí, học tập và làm việc.
- Máy bơm nước: Cung cấp nước sinh hoạt cho các hộ gia đình, khu chung cư, khu dân cư.
Theo cách thức sử dụng:

1. Tải điện sinh hoạt:

- Bóng đèn, quạt điện, bình nóng lạnh, máy lạnh: Đáp ứng nhu cầu sinh hoạt thiết yếu trong các hộ gia đình.
- Thiết bị điện tử: Tivi, máy tính, máy giặt, tủ lạnh,... phục vụ cho sinh hoạt và giải trí của các hộ gia đình.
2. Tải điện sản xuất:

- Động cơ điện: Sử dụng trong các dây chuyền sản xuất công nghiệp, giúp vận hành máy móc, thiết bị.
- Lò nung, lò sấy: Ứng dụng trong các ngành công nghiệp như dệt may, da giày, chế biến thực phẩm.
- Máy móc, thiết bị: Phục vụ cho các hoạt động sản xuất cụ thể trong từng ngành công nghiệp.
3. Tải điện kinh doanh:

- Hệ thống chiếu sáng, điều hòa không khí: Đảm bảo môi trường hoạt động cho các trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng.
- Thiết bị điện tử: Máy tính tiền, tủ lạnh, máy in,... phục vụ cho hoạt động kinh doanh, bán hàng.
- Hệ thống chiếu sáng, âm thanh: Tạo bầu không khí cho các nhà hàng, quán bar, khách sạn.
4. Tải điện nông nghiệp:

- Máy bơm nước tưới tiêu: Cung cấp nước cho các cánh đồng lúa, hoa màu, vườn cây ăn trái.
- Máy sấy: Sử dụng để sấy lúa, ngô, hoa quả, các sản phẩm nông nghiệp khác.
- Hệ thống chiếu sáng: Chiếu sáng cho các trang trại, khu chăn nuôi.

(Trả lời bởi Người Già)
Thảo luận (1)

Luyện tập (SGK Cánh Diều - Trang 23)