Từ xa xưa con người đã biết lên men các loại ngũ cốc, hoa quả để tạo ra các đồ uống có cồn (có chứa ethanol – một alcohol quen thuộc). Ngày nay, alcohol được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau như làm dung môi, nguyên liệu hoá học, nhiên liệu, xăng sinh học, … Vậy alcohol là gì và có những tính chất đặc trưng nào?
Bài 20: Alcohol
Mở đầu (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 119)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 120)
Viết các đồng phân cấu tạo của alcohol có công thức C4H9OH và xác định bậc của các alcohol đó.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Câu hỏi 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 121)
Viết các đồng phân cấu tạo của alcohol có công thức C4H9OH và xác định bậc của các alcohol đó.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo:
(Trả lời bởi Người Già)
bậc 1 :
bậc 2 :
bậc 1 :
bậc 3 :
Câu hỏi 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 121)
Viết công thức cấu tạo của các alcohol có tên gọi dưới đây:
a) pentan – 1 – ol;
b) but – 3 – en – 1 – ol;
c) 2 – methylpropan – 2 – ol;
d) butane – 2,3 – diol.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Hoạt động (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 122)
Các hợp chất propane, dimethyl ether và ethanol có phân tử khối tương đương nhau và có một số tính chất như sau:
Hãy giải thích tại sao ethanol có nhiệt độ sôi cao hơn và tan trong nước tốt hơn so với hai chất còn lại.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDo các phân tử ethanol có thể tạo liên kết hydrogen với nhau và với nước.
(Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt)
Câu hỏi 4 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 123)
Từ số liệu ở Bảng 20.3, em hãy giải thích tại sao trong dãy alcohol no, đơn chức, mạch hở, nhiệt độ sôi của các alcohol tăng dần từ C1 đến C5 còn độ tan trong nước giảm dần từ C3 đến C5.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo:
(Trả lời bởi Người Già)
Nhiệt độ sôi tăng dần vì nguyên tử khối tăng dần, độ tan trong nước giảm dần vì số nguyên tử carbon tăng lên (gốc hydrocarbon là phần kị nước).
Câu hỏi 5 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 124)
Đun nóng butan – 2 – ol với sulfuric acid đặc thu được các alkene nào? Sản phẩm nào là sản phẩm chính.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiTham khảo:
(Trả lời bởi Người Già)
Câu hỏi 6 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 124)
Viết công thức cấu tạo sản phẩm của phản ứng khi oxi hoá các alcohol sau bằng CuO đun nóng:
a) CH3OH; 
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải
Thí nghiệm (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 124)
Chuẩn bị: cồn 90o (cồn y tế), bát sứ, que đóm dài khoảng 20 cm.
Tiến hành: Lấy khoảng 1 mL ethanol (chú ý không lấy nhiều hơn) cho vào bát sứ. Đốt cháy que đóm và đưa ngọn lửa vào gần miệng bát sứ để đốt cháy ethanol.
Lưu ý: Cẩn thận bỏng khi thực hiện thí nghiệm đốt cháy cồn.
Quan sát hiện tượng và viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiHiện tượng: Đưa ngọn lửa que đóm vào gần miệng bát sứ cồn (ethanol) đã bắt cháy, cồn cháy mạnh trong không khí và toả nhiều nhiệt.
(Trả lời bởi Người Già)
Phương trình hoá học minh hoạ: C2H5OH + 3O2\(\underrightarrow{t^o}\) 2CO2 + 3H2O.
Thí nghiệm (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 125)
Chuẩn bị: dung dịch CuSO4 2%, dung dịch NaOH 10%, ethanol, glycerol; 2 ống nghiệm.Tiến hành:- Cho vào 2 ống nghiệm, mỗi ống khoảng 1 mL dung dịch CuSO4 2% và 1 mL dung dịch NaOH 10%.- Lắc nhẹ 2 ống nghiệm rồi nhỏ vào từng ống:Ống nghiệm (1): 5 giọt ethanol.Ống nghiệm (2): 5 giọt glycerol.- Lắc đều cả 2 ống nghiệm.Quan sát hiện tượng xảy ra ở từng ống nghiệm, giải thích và viết phương trình hoá học.
Đọc tiếp
Chuẩn bị: dung dịch CuSO4 2%, dung dịch NaOH 10%, ethanol, glycerol; 2 ống nghiệm.
Tiến hành:
- Cho vào 2 ống nghiệm, mỗi ống khoảng 1 mL dung dịch CuSO4 2% và 1 mL dung dịch NaOH 10%.
- Lắc nhẹ 2 ống nghiệm rồi nhỏ vào từng ống:
Ống nghiệm (1): 5 giọt ethanol.
Ống nghiệm (2): 5 giọt glycerol.
- Lắc đều cả 2 ống nghiệm.
Quan sát hiện tượng xảy ra ở từng ống nghiệm, giải thích và viết phương trình hoá học.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải