Bài 10: Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân

Hướng dẫn giải

Quyền và nghĩa vụ cơ bản của người lao động

- Quyền của người lao động:

+ Làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

+ Hưởng lương phù hợp với trình độ, kĩ năng nghề trên cơ sở thoả thuận với người sử dụng lao động; được bảo hộ lao động, làm việc trong điều kiện bảo đảm về an toàn, vệ sinh lao động; nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể.

+ Từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe doạ trực tiếp đến tính mạng, sức khoẻ trong quá trình thực hiện công việc.

+ Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. e) Đình công.

- Nghĩa vụ lao động của người lao động:

+ Thực hiện hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể và thoả thuận hợp pháp khác.

+ Chấp hành kỉ luật lao động, nội quy lao động; tuân theo sự quản lí, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.

+ Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động.

- Chị B có quyền được giao kết nhiều hợp đồng lao động với người sử dụng lao động không.

+ Khoản 1, Điều 19 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định: Người lao động có thể giao kết nhiều hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung đã giao kết.

+ Trong trường hợp trên, chị B có thể kí hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động, nhưng chị cần đảm bảo thực hiện tốt những điều khoản đá kí kết trong hợp đồng.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

-Những quyền và nghĩa vụ khác về lao động của công dân

Quyền:

+ Mọi công dân có quyền tự do sử dụng sức lao động của mình để lựa chọn việc làm, nơi làm việc; lựa chọn nghề nghiệp có ích cho xã hội nhằm đem lại thu nhập cho bản thân và gia đình.

+ Mọi công dân có quyền nâng cao trình độ, được hưởng các điều kiện về an toàn vệ sinh lao động, được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi, chế độ bảo hiểm, có quyền từ chối các công việc có nguy cơ đe đoạ đến sức khoẻ, tỉnh mạng.

- Nghĩa vụ: Mỗi công dân có nghĩa vụ lao động để tự nuôi sống bản thân mình, gia đình và góp phần duy trì, phát triển xã hội.

- Bộ luật Lao động năm 2019 đã quy định:

+ Người lao động có quyền: không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động tại nơi làm việc và có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động.

+ Người sử dụng lao động có nghĩa vụ: tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động.

Trong trường hợp 1. Anh M thường xuyên bị người sử dụng lao động ngược đãi, nhục mạ, gây tổn hại đến sức khỏe, danh dự và nhân phẩm. Nên anh M có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo đúng quy định của pháp luật.

- Chú T quyết định từ chối anh Q vào làm việc có phù hợp theo quy định của pháp luật không?

+ Điểm c) khoản 2 điều 147 của Bộ luật lao động năm 2019 quy định: cấm sử dụng lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm việc trong cơ sở giết mổ gia súc.

+ Trong trường hợp 2, do anh Q mới 17 tuổi, nên việc chú T từ chối anh Q vào làm việc là phù hợp theo quy định của pháp luật.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Các hình ảnh trên cho em suy nghĩ:

+ Người nông dân: Lao động của người nông dân là rất quan trọng vì họ đóng góp vào sản xuất nông sản và thực phẩm, đảm bảo cung cấp lương thực cho xã hội. Công việc của họ đòi hỏi sự chăm chỉ, kiên trì và hiểu biết sâu sắc về nông nghiệp. Tuy nhiên, người nông dân thường phải đối mặt với nhiều khó khăn như thời tiết bất lợi, giá cả không ổn định và công việc vất vả, nhưng đó lại là nền tảng của ngành nông nghiệp và an ninh lương thực của đất nước.

+ Công nhân: Công nhân là những người làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Lao động của họ đóng góp rất lớn vào nền kinh tế bằng việc sản xuất và cung cấp các sản phẩm và dịch vụ cho xã hội. Công việc của công nhân thường yêu cầu sự chính xác, khéo léo và kiên nhẫn. Họ thường phải làm việc trong môi trường khó khăn, đòi hỏi sức khoẻ và thể chất, và thường có những bước tiến về an toàn lao động.

+ Bác sĩ: Lao động của bác sĩ là rất quan trọng và được xem là cao quý trong xã hội vì họ chăm sóc sức khỏe và cứu chữa bệnh cho người dân. Công việc của bác sĩ đòi hỏi kiến thức sâu rộng về y học, kỹ năng chẩn đoán và điều trị bệnh. Họ thường phải làm việc nhiều giờ liền, đối mặt với áp lực công việc và trách nhiệm lớn đối với sức khỏe và tính mạng của người khác.

+ Nhạc sĩ: Lao động của nhạc sĩ làm nên sự đa dạng và giàu sức sống trong văn hoá âm nhạc của một quốc gia. Họ sáng tạo ra những tác phẩm âm nhạc mang tính nghệ thuật cao, mang đến niềm vui và cảm xúc cho công chúng. Công việc của nhạc sĩ đòi hỏi sự tài năng, năng lực sáng tạo và sự tập trung cao độ. Họ thường phải làm việc theo lịch biểu linh hoạt, thường phải đối mặt với áp lực tạo ra những sáng tác mới và sáng tạo.

- Vai trò của lao động đối với đời sống con người:

+ Lao động là hoạt động chủ yếu, quan trọng nhất của con người,

+ Lao động là nhân tố quyết định sự tồn tại, phát triển của xã hội.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Câu ca dao “Muốn no thì phải chăm làm/ Một hạt thóc vàng, chín giọt mồ hôi”, muốn khuyên con người nên chăm chỉ lao động; chỉ khi lao động, chúng ta mới tạo ra được sản phẩm vật chất để nuôi sống bản thân và gia đình.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)