Ethyl acetate là một loại ester có trong thành phần của nước hoa, giúp lưu lại mùi hương trên da lâu hơn. Hãy viết công thức cấu tạo của ethyl acetate. Cho biết ester là gì, ester có tính chất và ứng dụng nào.
Bài 1. Ester - Lipid
Mở đầu (SGK Cánh Diều trang 6)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Cánh Diều trang 6)
Cho các hợp chất có công thức như sau:
CH3COOC2H5 (A), HCOOCH3 (B), CH3COOH (C), HCOOC2H5 (D), C6H5COOCH3 (E) và HOCH2CH2CHO (F)
Trong các hợp chất trên, những hợp chất nào là ester? Hãy chỉ ra đặc điểm cấu tạo phân tử của các hợp chất ester.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCác hợp chất là ester (A), (B), (D), (E)
Đặc điểm cấu tạo phân tử của hợp chất ester: Có R1COOR2 (R1, R2 là gốc hidrocacbon trong đó R2 khác H)
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Luyện tập 1 (SGK Cánh Diều trang 7)
Viết công thức cấu tạo và gọi tên các ester có cùng công thức phân tử C4H8O2.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải\(CH_3COOC_2H_5:\) ethyl acetate
\(HCOOC_3H_7\) : propyl formate
\(HCOOCH\left(CH_3\right)_2\) : isopropyl formate
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Câu hỏi 2 (SGK Cánh Diều trang 7)
Từ các dữ liệu cho trong Bảng 1.1, hãy cho biết nhiệt độ sôi của các ester có xu hướng biến đổi theo phân tử khối như thế nào.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNhiệt độ sôi của các ester có xu hướng tăng dần theo phân tử khối.
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Luyện tập 2 (SGK Cánh Diều trang 8)
Cho các chất mạch không phân nhánh có công thức sau: C4H9OH, C3H7COOH, CH3COOC2H5. Hãy sắp xếp các chất trên theo chiều tăng dần nhiệt độ sôi. Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiSắp xếp: CH3COOC2H5 < C4H9OH < C3H7COOH
Vì CH3COOC2H5 không có liên kết hydrogen, alcohol có liên kết hydrogen yếu hơn acid.
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Luyện tập 3 (SGK Cánh Diều trang 8)
Cho các ester có công thức như sau:
C2H5COOCH3 (1)
CH3CH2CH2COOC2H5 (2)
CH3COOCH3 (3)
C2H5COOC2H5 (4)
Sắp xếp các ester trên theo thứ tự tăng dần độ tan trong nước. Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải(2) < (4) < (1) < (3). Vì phân tử khối càng lớn khả năng tan trong nước càng thấp.
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Luyện tập 4 (SGK Cánh Diều trang 8)
Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra khi thủy phân ethyl formate trong môi trường acid và môi trường kiềm. So sánh thành phần hỗn hợp sản phẩm của các phản ứng.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiCTCT ethyl formate: \(HCOOC_2H_5\)
\(PTHH:HCOOC_2H_5+H_2O⇌\left(H^+,t^o\right)HCOOH+C_2H_5OH\\ HCOOC_2H_5+NaOH\rightarrow HCOONa+C_2H_5OH\)
Thành phần của hỗn hợp sản phẩm khi thủy phân ethyl formate trong môi trường acid gồm: ethyl alcohol và formic acid. Thành phần của hỗn hợp sản phẩm khi thủy phân ethyl formate trong môi trường kiềm: sodium formate và ethyl alcohol.
So sánh sản phẩm đều có C2H5OH, sản phẩm còn lại là acid hoặc muối formate của sodium
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Câu hỏi 3 (SGK Cánh Diều trang 9)
Ester có những ứng dụng gì trong đời sống và sản xuất?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiEster được sử dụng làm dung môi, làm nguyên liệu tổng hợp nhiều polymer sử dụng trong công nghiệp, làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm và mĩ phẩm
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Luyện tập 5 (SGK Cánh Diều trang 9)
Ethyl propionate có mùi dứa chín. Viết phương trình hóa học của phản ứng điều chế ester này từ alcohol và carboxylic acid tương ứng. Đề xuất biện pháp để nâng cao hiệu suất của phản ứng điều chế ester trên.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDựa vào phương pháp điều chế ester
Phản ứng điều chế:
Biện pháp để nâng cao hiệu quả: sử dụng xúc tác H2SO4 đặc và nhiệt độ hoặc tăng nồng độ các chất tham gia.
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)
Câu hỏi 4 (SGK Cánh Diều trang 10)
Acetic acid có thuộc loại acid béo hay không? Hợp chất (CH3COO)3C3H5 có thuộc loại chất béo không?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiAcetic acid không thuộc loại acid béo vì số nguyên tử carbon nhỏ, thường acid béo có từ 12 đến 24 nguyên tử C
(CH3COO)3C3H5 không thuộc loại chất béo vì số nguyên tử trong gốc acid không nằm trong khoảng của acid béo.
(Trả lời bởi Nguyễn Trần Thành Đạt)