Nội dung:

OLM.VN, BINGCLASS.COM 1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẾN TRE ĐỀ CHÍNH THỨC ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CÔNG LẬP NĂM HỌC 2019-2020 MÔN NGỮ VĂN (chung) Thời gian: 120 phút (không kể phát đề) Câu 1. (4 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu ở bên dưới: CÓ ÁP LỰC MỚI CÓ ĐỘNG LỰC PHẤN ĐẤU Năm 1920, cậu bé 11 tuổi nọ lỡ đá quả bóng làm vỡ cửa kính nhà hàng xóm. Họ bắt cậu phải đền 12,5 đô-la nên cậu đã chạy về nhà nhận lỗi với bố. Bố cậu nói: - Tiền, bố có thể cho con mượn trước được nhưng một năm sau phải trả lại đầy đủ cho bố. Kể từ đó, cậu bé bắt đầu kiếm việc làm thuê, dành dụm tích cóp. Chỉ nửa năm sau, cậu đã trả lại đúng 12,5 đô-la cho bố. Về sau, cậu bé ấy khôn lớn và trở thành một nhân vật xuất chúng trong lịch sử. Đó chính là Abraham Lincoln, Tổng thống Hoa Kì sau này. (Theo Hạt giống Tâm hồn, Nhiều tác giả, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, trang 42) a. Phân tích cấu tạo ngữ pháp của câu: Năm 1920, cậu bé 11 tuổi nọ đã lỡ đá quả bóng làm vỡ cửa kính nhà hàng xóm. b. Theo em, yêu cầu bố của cậu bé đặt ra (“Tiền, bố có thể cho con mượn trước được nhưng một năm sau phải trả lại đầy đủ cho bố”) có ý nghĩa như thế nào đối với cậu bé? c. Viết một đoạn văn bàn luận về ý nghĩa được rút ra từ câu chuyện trong văn bản. Câu 2. (6 điểm) Phân tích đoạn thơ sau đây trích trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật: Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi Ung dung buồng lái ta ngồi OLM.VN, BINGCLASS.COM 2 Nhìn đất, nhìn trời,nhìn thẳng. Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sao như ùa vào vào buồng lái. (Theo Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục, 2018, trang 131) ĐÁP ÁN Câu 1. a. Năm 1920 (trạng ngữ), cậu bé 11 tuổi nọ (chủ ngữ) // lỡ đá quả bóng làm vỡ cửa kính nhà hàng xóm (vị ngữ). b. Yêu cầu của bố đặt ra có ý nghĩa là tạo động lực cho cậu bé. Để cậu không ỷ lại và dựa dẫm vào bố. Bố có thể hỗ trợ cậu bé lúc đó nhưng cậu bé phải biết tự lập và tự quyết mọi vấn đề của mình. c. Ý nghĩa được rút ra từ câu chuyện trong tác phẩm: Có áp lực mới có động lực phấn đấu. Đoạn văn cần trình bày được các ý: * Giải thích: - Áp lực: là những khó khăn, thử thách trong cuộc sống luôn đặt ra cho con người. - Động lực phấn đấu là những nguồn năng lượng tích cực được tạo ra để con người có hành động tích cực để giải quyết khó khăn trở ngại. - Phải có áp lực mới có động lực phấn đấu vì: Nếu con người luôn tự ru hỗ mình, sống êm đềm thì con người sẽ dễ dàng hài lòng với những gì mình có, chùn bước trước những khó khăn. Nhưng những áp lực là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống lại chính là liều thuốc để con người tự lập, trưởng thành. * Chứng minh: - Tấm gương từ chính trong câu chuyện: bản thân cậu bé, nếu được bố hỗ trợ và không đòi hỏi cậu bé phải hoàn lại số tiền là 12,5 đô la thì có lẽ cậu sẽ hình thành tính ỷ lại, trông chờ sự giúp đỡ từ cha mình. Nhưng cha cậu đã dạy con điều đúng đắn. Điều đó khiến cậu bé trưởng thành, biết sống độc lập và trở thành tổng thống của nước Mỹ. OLM.VN, BINGCLASS.COM 3 - Có thể so sánh với những tấm gương khác: Như Hồ Chí Minh ra đi từ hai bàn tay trắng, quyết tâm tìm đường cứu nước. Nếu Bác sợ thất bại, sợ không có ai giúp đỡ thì có lẽ Bác đã không dũng cảm bước lên con tàu đi Pháp năm đó… * Bình luận: - Áp lực tạo động lực nhưng điều quan trọng là ý chí con người phải được trưởng thành và trở nên cứng rắn mỗi ngày. Vì vậy, bản thân mỗi chúng ta, hơn lúc nào hết, phải ý thức được và chủ động tự lập, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, hiểm nguy; không nản lòng trước thất bại chứ không nên chỉ trông chờ khi áp lực ập tới mới bắt đầu đối phó. - Để biến áp lực thành động lực con người cần suy nghĩ tích cực, lạc quan và sáng tạo, tỉnh táo, từng bước đề ra biện pháp giải quyết khó khăn. - Có thể đối mặt với nhiều loại áp lực khác nhau để trưởng thành và nâng cao trình độ. Để làm được điều đó, con người cần trau dồi vốn sống, vốn hiểu biết ở nhiều lĩnh vực. * Liên hệ bản thân: - Bản thân em khi còn là học sinh ngồi trên ghế nhà trường, em đã từng trải qua những áp lực của kì thi, của điểm số, của những khó khăn trong học tập. Nhưng nhờ sự giúp đỡ của thầy cô, hỗ trợ của bè bạn mà em đã vượt qua được, từng bước hoàn thiện bản thân mình. - Tấm gương về cậu bé trong câu chuyện giúp em nhận ra cần phải sống tự lập, chủ động hơn nữa để trưởng thành. Câu 2. 1. Giới thiệu chung: - Phạm Tiến Duật là nhà thơ quân đội, trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. “Lửa đèn”, “Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây”, “Gửi em - cô thanh niên xung phong”, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”…là những bài thơ nổi tiếng của Phạm Tiến Duật - “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” được Phạm Tiến Duật sáng tác vào năm 1969 trên con đường chiến lược Trường Sơn, in trong tập “Vầng trăng - quầng lửa”. - Bài thơ đã ghi lại nét ngang tàng, táo bạo, dũng cảm và lạc quan của người lính lái xe trong binh đoàn vận tải quân sự, qua đó ca ngợi chủ nghĩa anh hùng Cách Mạng Việt Nam thời kì đánh Mĩ. 2. Phân tích, chứng minh: OLM.VN, BINGCLASS.COM 4 - Khổ thơ thứ nhất diễn tả sự khó khăn, gian khổ thiếu thốn trong chiến tranh và sự ung dung của người lính: + Bài thơ làm hiện lên một chiếc xe không kính đang vượt qua bom đạn băng băng tiến ra tiền phương. Hàng vạn chiếc xe “Không kính” vượt qua mưa bom bão đạn, dốc thẳm, khe suối… + Điệp khúc “không có kính” được trở đi trở lại với một giọng điệu tinh nghịch, khỏe khoắn, tiếng reo vui, tiếng cười đùa, tiếng hò hát trên con đường trông gai đầy mưa bom bão đạn. Hai câu thơ đầu không nói rõ vì sao “không có kính”. Cấu trúc bài thơ dưới hình thức hỏi đáp. Ba chữ “không” đi liền nhau, hai nốt nhấn “bom giật, bom rung” biểu lộ chất lính, đạm chất văn xuôi nghe rất thú vị + Tư thế ung dung, hiên ngang đường hoàn, tinh thần dũng cảm, coi thường hiểm nguy. Một tư thế lái xe“ung dung” tuyệt đẹp: thong thả, khoan thai, những cái nhìn dũng mãnh mà hiên ngang: Ung dung buồng lái ta ngồi… - Khổ thơ thứ hai: Đó là thước phim quay chầm chậm về những gì người lính “nhìn thấy” trong sự nguy hiểm, khó khăn, ác liệt ấy. + Có gió thổi, có cánh chim chiều và cả ánh sao đêm. Gió được nhân hóa và chuyển đổi cảm giác đầy ấn tượng “gió vào xoa mắt đắng”. Xe chạy thâu đêm, xe lại không có kính nên mới có cảm giác “đắng” như thế. + Con đường phía trước là con đường chiến lược cụ thể, nó còn mang hàm ý “chạy thẳng vào tim”, con đường chiến đấu chính nghĩa vì lẽ sống, vì tình thương, vì độc lập tự do của đất nước và dân tộc, + “Nhìn thấy” với các chữ “sa”, chữ “ ùa” góp phần đặc tả tốc độ phi thường của chiếc xe quân sự đang bay đi, đang lướt nhanh trong bom đạn. 3. Đánh giá chung: - Với cách sử dụng nghệ thuật ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ, Phạm Tiến Duật rất thành công trong việc khắc họa vẻ đẹp ý chí và tâm hồn của người chiến sĩ lái xe tiền phương. - Con đường chiến lược Trường Sơn là một chiến tích mang màu sắc huyền thoại của dân tộc ta trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật đã làm sống lại một thời gian khổ, oanh liệt của anh bộ đội cụ Hồ. Chất anh hùng ca dào dạt trong bài thơ. Bài thơ cũng là một chứng tích tuyệt đẹp của hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn anh hùng.