Nội dung:

OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC NINH ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2019 – 2020 Môn thi: Ngữ văn Ngày thi: 2/6/2019 Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề) I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3 điểm) Đọc đoạn văn bản sau: Những cái xảy ra hàng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt mắc ở đây cũng rung. Tất cả, cứ như lên cơn sốt. Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa. Chị Thao cầm cái thước trên tay tôi, nuốt nốt miếng bích quy ngon lành: “Định ở nhà. Lần này nó bỏ ít, hai đứa đi cũng đủ”, rồi kéo tay Nho, vác xẻng lên vai và đi ra cửa. Tôi không cãi chị. Quyền hạn phân công là ở chị. Thời gian bắt đầu căng lên. Trí não tôi cũng không thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới… không đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi không quay về?... (Ngữ văn 9, tập 2) Câu 1. Đoạn văn trên trích trong tác phẩm nào? Tác giả là ai? Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn văn? Câu 3. Nêu ngắn gọn nội dung chính của đoạn văn trên. Câu 4. Tìm câu rút gọn trong những câu sau và cho biết hiệu quả của việc sử dụng câu rút gọn đó: Những cái xảy ra hàng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. II. PHẦN LÀM VĂN (7 điểm) Câu 1 (2 điểm) Hạnh phúc của trẻ thơ là được đến trường, được học tập, được sống trong tình yêu thương, dìu dắt của thầy cô giáo. Anh (chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) bày tỏ suy nghĩ của mình về vai trò của người thầy trong cuộc đời của mỗi người. Câu 2 (5 điểm) OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 2 Phân tích nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong tám câu thơ cuối của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích. Buồn trông cửa bể chiều hôm Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa Buồn trông ngọn nước mới sa Hoa trôi man mác biết là về đâu? Buồn trông nội cỏ rầu rầu, Chân mây mặt đất một màu xanh xanh Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi (trích Truyện Kiều, Nguyễn Du, Ngữ văn 9, tập 1) Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 3 ĐÁP ÁN I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3 điểm) Câu 1. Đoạn văn trích trong Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê. Câu 2. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự. Câu 3. Nội dung chính: Sự nguy hiểm của công việc phá bom và tinh thần đồng đội của những nữ thanh niên xung phong. Câu 4. - Câu rút gọn là: “Nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét”. - Hiệu quả: Những câu văn rút gọn tạo nên những câu văn ngắn, nhịp điệu gấp gáp, cho thấy tính chất nguy hiểm của công việc phá bom và trạng thái căng thẳng của những nữ thanh niên xung phong trong mỗi lần phá bom. I. PHẦN LÀM VĂN (7 điểm) Câu 1 (2 điểm) 1. Yêu cầu về hình thức: - Đoạn văn cần trình bày đủ dưới hình thức 1 đoạn văn, khoảng 200 chữ. - Diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. 2. Yêu cầu về nội dung: Đoạn văn cần đạt được một số ý sau: * Khái niệm: - Người thầy là những người có kiến thức rộng, am hiểu một hoặc nhiều lĩnh vực, có thể truyền thụ được cho ta. - Vai trò của người thầy trong cuộc đời của mỗi người: định hướng, dẫn dắt và truyền thụ. * Biểu hiện: - Từ mẫu giáo, tiểu học, trung học, đại học, mỗi người đều được học hỏi và tiếp xúc với những người thầy. Trẻ thơ được tới trường và được học và một trong những quyền lợi cơ bản nhưng gặp được người thầy tốt lại là một niềm hạnh phúc riêng. - Người thầy dạy cho mỗi người cách ứng xử, đạo đức, đến dạy tri thức và uốn nắn ta. Giúp ta hình thành nên nền tảng và đưa cho ta công cụ, phương pháp để mỗi người chiếm lĩnh và vận dụng tri thức ấy vào trong cuộc sống của mình. OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 4 * Phản đề: - Trong cuộc đời mỗi người đều không thể thiếu vai trò của những người thầy. Thật đáng buồn cho những kẻ không biết ơn và không học hỏi được gì từ những người thầy. - Lại có những kẻ vong ơn bội nghĩa phủ nhận vai trò của người thầy… Những kẻ đó chắc chắn sẽ phát triển lệch lạc, không thể thành công trong cuộc sống. * Liên hệ bản thân: bài học nhận thức và hành động. Câu 2 (5 điểm) 1. Mở bài: Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm và đoạn trích. 2. Thân bài: a. Khái quát: - Tả cảnh ngụ tình là gì? - Khái quát giá trị nội dung nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong 8 câu cuối đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích. b. Phân tích 8 câu cuối: Tâm trạng buồn lo, tủi phận cho chính cuộc đời mình của nàng Kiều - Khép lại đoạn trích, tác giả thể hiện tâm trạng buồn lo của Kiều qua cái nhìn cảnh vật. Tám câu thơ cuối của bài là một minh chứng cho bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình hay nhất trong “Truyện Kiều”. Đây còn là một bức tranh tứ bình, được tác giả sử dụng nghệ thuật ẩn dụ kết hợp với điệp ngữ “buồn trông” tạo một âm điệu trầm buồn. Tám câu cuối này đã vẽ ra bốn cảnh và mỗi cảnh đều nhuốm một màu tâm trạng: “Buồn trông cửa bể chiều hôm Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa” - Bức tranh vẽ cảnh “cửa bể chiều hôm” thật rộng lớn, mênh mông, bát ngát. Trên nền của bức tranh ấy, Kiều nhận thấy ở phía ngoài khơi xa thấp thoáng hình ảnh “thuyền ai” lẻ loi, đơn chiếc đã gợi ra trong lòng Kiều một tâm trạng buồn, xa nhà, nhớ gia đình, nhớ quê hương da diết. - Kiều nhìn ra xa rồi lại nhìn lại gần trong một khoảng không gian hẹp. Kiều nhìn dòng nước đang chảy và cánh hoa trôi lững lờ để rồi Kiều lại lo cho thân phận của mình: “Buồn trông ngọn nước mới sa OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 5 Hoa trôi man mác biết là về đâu” Cảnh trong hai câu thơ trên là cảnh hoa trôi mặt nước. Kiều nhìn hoa mà không thấy đẹp, thấy tươi vì những bông hoa đó đã bị bứt ra khỏi cành, khỏi cây, khỏi sự sống và giờ đây đang trôi nổi, phiêu dạt trên mặt nước. Nhìn hình ảnh ấy gợi lên trong lòng nàng nỗi lo sợ cho thân phận bất hạnh của bản thân, không biết sẽ trôi dạt về đâu trên dòng đời vô định. Cũng giống như hoa, cuộc sống của Kiều giờ đây đã bị cắt đức khỏi mối liên hệ với gia đình, quê hương. Kiều không biết phải làm gì, đành phó mặc tất cả cho số phận. Kiếp người tựa kiếp hoa, tránh sao được dập vùi tan nát. - Kiều nhìn ra xa rồi lại nhìn gần, nhìn ra bốn phía xung quanh nơi lầu Ngưng Bích với một cái nhìn bao quát hơn: “Buồn trông nội cỏ rầu rầu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh” Tác giả đã sử dụng từ láy “rầu rầu”, “xanh xanh” để miêu tả cảnh trong hai câu thơ này. Từ “rầu rầu” vốn là một từ gợi tả tâm trạng của con người. Nhưng ở đây tác giả lại dùng để miêu tả màu sắc. Đó là sắc cỏ tàn tạ, héo úa được trải dài trong một khoảng không gian vô tận nối liền từ “mặt đất” tới “chân mây”. Sống trong không gian héo tàn ấy khiến Kiều lo lắng, liên tưởng đến cuộc đời mình rồi cũng héo mòn, tàn tạ ở nơi đây. Kiều buồn chán, tủi thân về cuộc sống lạnh lung, vô định của mình - Ở cảnh cuối cùng của đoạn trích, thiên nhiên nổi lên thật dữ dội, như đang bủa vây lấy Kiều: “Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi” Việc sử dụng từ láy “ầm ầm” đã diễn tả cảnh sóng gió giông bão. Không còn là gió thổi, gió lướt mà là “gió cuốn mặt duềnh” thật hung bạo, dữ dằn. Cũng không còn là sóng xô, sóng vỗ mà là sóng kêu “ầm ầm” dữ dội. Âm thanh tiếng sóng như đe dọa, thét gào, đang dồn đuổi, bủa vây lấy Kiều. Nhìn khung cảnh đó, Kiều vô cùng kinh sợ, hãi hùng. Kiều lo cho số phận của mình không biết sẽ bị xô đẩy về đâu, tương lai của mình rồi sẽ ra sao? Qua đó, người đọc cảm nhận được tài năng tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du. c. Đánh giá: - Như vậy, ở tám câu thơ cuối của đoạn trích, có thể khẳng định đó là một bức tranh tứ bình đầy ấn tượng với cách biểu hiện “tình trong cảnh ấy và cảnh trog tình này” , đồng thời thể hiện được tâm trạng “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Thành công nổi bật của Nguyễn OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 6 Du trong tám câu thơ này là bút pháp tả cảnh ngụ tình thật rõ nét. Mỗi cảnh là một ý tăng dần theo suy nghĩ và mặc cảm của Kiều. Tác giả đã sử dụng bút pháp miêu tả tinh tế từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, màu sắc từ nhạt đến đậm, âm thanh từ tĩnh đến động, tâm trạng từ buồn man mác đến lo âu, kinh sợ hãi hùng. Với lối miêu tả ấy, Nguyễn Du được mệnh danh là bậc thầy ngôn ngữ.