- Tiếng khóc của tác giả xuất phát từ nhiều nguồn cảm xúc khác nhau
+ Nỗi nuối tiếc, hận cho những người phải hi sinh sự nghiệp dang dở, chí nguyện chưa thành.
+ Nỗi xót xa của gia đình của những nghĩa sĩ khi mất người thân
+ Nỗi căm hờn với kẻ thù đã gây ra biết bao khó khăn, đau khổ
+ Tiếng khóc uất nghẹn trước tình cảnh đau thương của dân tộc
- Tiếng khóc trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc tuy bi thiết nhưng không đượm màu tang tóc, bi lụy bởi nó mang âm hưởng tự hào, của sự khẳng định.
→ Nhà thơ thay mặt nhân dân khóc thương biểu dương công của những người nghĩa sĩ đã dũng cảm, kiên cường đứng lên để bảo vệ tổ quốc. Đồng thời, đó là tiếng khóc khích lệ tinh thần chiến đấu, sự nghiệp còn dang dở của những người còn sống.