- Xung đột:
Xung đột chính của vở kịch là xung đột giữa cái thiện và cái ác, giữa sự trung thực và lừa dối, giữa công lý và bất công.
Xung đột này được thể hiện qua sự đối lập giữa Khơ-lét-xta-cốp và các quan chức trong thị trấn.
Khơ-lét-xta-cốp là một người trung thực, liêm khiết, đại diện cho công lý.
Các quan chức trong thị trấn là những kẻ tham lam, ích kỷ, đại diện cho sự bất công.
- Kết cấu:
Vở kịch có kết cấu chặt chẽ, logic.
Mở đầu vở kịch là tin đồn về một quan thanh tra sắp đến thị trấn.
Tin đồn này khiến cho các quan chức trong thị trấn vô cùng lo sợ.
Khơ-lét-xta-cốp đến thị trấn và được mọi người nhầm tưởng là quan thanh tra.
Khơ-lét-xta-cốp lợi dụng sự hiểu lầm này để trừng trị những kẻ tham lam, ích kỷ.
Cuối vở kịch, quan thanh tra thật sự đến thị trấn và mọi chuyện vỡ lở.
Khơ-lét-xta-cốp bỏ trốn, các quan chức bị phanh phui tội lỗi.
- Điểm đặc sắc:
Vở kịch có nhiều tình huống hài hước, châm biếm.
Gogol sử dụng nhiều thủ pháp trào phúng để vạch trần sự thối nát, bất công của xã hội Nga hoàng.
Vở kịch có tính hiện thực cao, phản ánh đúng bản chất của xã hội Nga hoàng.
Vở kịch có giá trị nhân văn sâu sắc, đề cao công lý, sự trung thực và liêm khiết.