Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Nhà nước công nông đầu tiên ở châu Á ra đời đã chấm dứt chế độ thực dân phong kiến ở nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên nhân dân ta làm chủ vận mệnh của mình để thực hiện độc lập, tự do và hạnh phúc. Việc khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc, dân chủ tại các quốc gia thuộc địa ở châu Á, châu Phi và Mỹ La tinh.
Đúng 14 giờ ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình, trong cuộc mít tinh của hàng chục vạn người ở Hà Nội và các vùng lân cận, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập trịnh trọng tuyên bố với nhân dân Việt Nam và thế giới về một nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ra đời. Bản Tuyên ngôn độc lập khẳng định: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc... Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do, dân tộc đó phải được độc lập!... Nước Việt Nam có quyền đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy...”. Bản Tuyên ngôn độc lập do Bác Hồ viết là sự kết tinh những quyền lợi cơ bản và nguyện vọng tha thiết nhất của dân tộc Việt Nam, nói lên tâm hồn trong sáng, khí phách hào hùng và đầy nhân văn của nhân dân ta. Và kể từ đó trở đi, ngày 2-9 trở thành ngày Quốc khánh của nước ta.
