Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh không chỉ là một tài liệu lịch sử quan trọng, mà còn là một tác phẩm văn chính luận đầy tinh thần nhân văn và tư tưởng sâu sắc. Dưới đây là một số điểm đặc sắc về nghệ thuật nghị luận trong Tuyên ngôn Độc lập, cũng như điểm tương đồng với các tác phẩm Nam quốc sơn hà (tương truyền của Lý Thường Kiệt) và Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi):
- Cấu trúc lập luận chặt chẽ:
+ Tuyên ngôn Độc lập được xây dựng với ba phần chính: cơ sở pháp lý, cơ sở thực tế và lời tuyên bố độc lập.
+ Cách lập luận của Hồ Chí Minh trong Tuyên ngôn độc lập rất logic, sáng tạo và liên kết với nhau, tạo nên một văn bản hoàn chỉnh.
+ Tương tự, Nam quốc sơn hà và Bình Ngô đại cáo cũng có cấu trúc lập luận chặt chẽ, với việc sắp xếp logic các ý và dẫn chứng rõ ràng.
- Tư tưởng về quyền độc lập và tự do:
+ Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh khẳng định quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của con người và dân tộc.
+ Tương tự, Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi cũng tôn vinh quyền độc lập của dân tộc Việt Nam và khẳng định quyền tự do của con người.
- Tình yêu nước và tương thân tương ái:
+ Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh tố cáo tội ác của thực dân Pháp và vạch trần bộ mặt gian xảo của chúng, đồng thời ca ngợi lòng yêu nước và tình thương dân vô hạn của người Việt Nam.
+ Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi cũng thể hiện lòng yêu nước và tương thân tương ái, tố cáo tội ác của giặc và khẳng định quyền tự do của dân tộc