- Giá trị nhân đạo:
+ Thể hiện lòng đồng cảm, sự ngợi ca với những thân phận bất hạnh (đưa ra văn bản nào có liên quan)
+ Thể hiện sự phê phán, lên án tố cáo xã hội bạo tàn đã đẩy con người vào bước đường cùng (đưa ra 1 số văn bản dẫn chứng)
+ Thể hiện niềm tin của tác giả vào bản chất, phẩm chất tốt đẹp của con người và cuộc sống xứng đáng dành cho họ
- Giá trị hiện thực: Phản ánh bức tranh hiện thực xã hội tha hóa, xấu xa, bất công, đẩy con người vào bước đường cùng không lối thoát.
- Giá trị nhân đạo:
+ Thể hiện lòng đồng cảm, sự ngợi ca với những thân phận bất hạnh:
Mẹ chú bé Hồng vì đi bước nữa, chót có con với người mình yêu mà bị ruồng rẫy, phải bỏ đi tha hương cầu thực.
Chú bé Hồng bị sống trong sự ghẻ lạnh của gia đình nhà nội.
Chị Dậu phải dứt lòng bán con, bán chó, thậm chí bán sữa để cứu chồng, đóng sưu.
Lão Hạc phải chọn cái chết đau đớn bằng bả chó để giữ lại số tiền cho con trai cưới vợ, kiên quyết từ chối sự giúp đỡ của ông giáo gần như hách dịch để giữ lấy lòng tự trọng kiêu hãnh.
+ Thể hiện sự phê phán, lên án tố cáo xã hội bạo tàn đã đẩy con người vào bước đường cùng:
Xã hội thực dân nửa phong kiến khiến nhân dân phải chịu cảnh một cổ hai tròng, 2 tầng áp bức của Pháp và triều đình phong kiến (Lão Hạc, Tắt đèn)
Xã hội với những cổ tục lạc hậu, quan niệm gả bán đã tạo nên cuộc hôn nhân không hạnh phúc, sự đổ vỡ là tất yếu (Trong lòng mẹ)
+ Thể hiện niềm tin của tác giả vào bản chất, phẩm chất tốt đẹp của con người và cuộc sống xứng đáng dành cho họ:
Đó là hành động chạy "phá bóng tối" của chị Dậu và hình ảnh đoàn quân biểu tình có lá cờ Cách mạng đỏ thắm (trong Tắt đèn)
Đó là sự vỗ về, được áp mặt vào bầu vú và hơi thở thơm tho của mẹ mà chú bé Hồng được nhận ở cuối đoạn trích (Trong lòng mẹ).
=> Nội dung của văn học hiện thực phê phán phong phú và được thể hiện bằng những hình thức khác nhau.
Tập trung tố cáo, vạch trần tội ác của những thế lực đã chà đạp lên quyền sống của con người.
- Nhìn thấy những phẩm chất tốt đẹp của con người lao động và tập trung biểu dương ca ngợi những phẩm chất ấy.
- Thấu hiểu và thông cảm sâu sắc tâm tư, tình cảm cũng như những ước mơ, nguyện vọng của những người bị chà đạp.
Có thể nói cả ba phương diện trên đây đều được thể hiện sinh động và sâu sắc trong tác phẩm. Bộ mặt tàn bạo của bọn chúa đất phong kiến mà tiêu biểu là cha con thống lí Pá Tra đã được phơi bày, ở những con người nô lệ khốn khổ và tủi nhục như A Phủ và Mị, người đọc vẫn thấy ngời sáng lên những phẩm chất cao đẹp và một sức sống mạnh mẽ. Không thông cảm và thấu hiểu những số phận khốn khổ như Mị, nhà văn không thể miêu tả thành công tâm trạng phức tạp và phong phú của Mị trong quá trình tự giải phóng mình
