Học là con đường đưa chúng ta đến ánh sáng của tri thức, của hiểu biết, đó là một cuộc hành trình dài đòi hỏi chúng ta phải vượt qua nếu muốn nhận được thành quả cuối cùng. Nhưng đó không phải một con đường đi dễ dàng, luôn ẩn chứa những khó khăn khiến cho ta nản chí, mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu đủ mạnh mẽ và bản lĩnh để vượt qua thì chúng ta sẽ nhận được những kết quả xứng đáng với công sức mà mìn bỏ ra. Bàn về vấn đề học vấn, ngạn ngữ Hi Lạp cũng có câu: Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả thì ngọt ngào.
Sở dĩ con người có thể chinh phục thế giới tự nhiên, trở thành những chủ nhân thực sự của trái đất bởi con người có trí tuệ, có khả năng phán đoán và năng lực lao động. Con người không ngừng tò mò về thế giới tự nhiên, thông qua các hoạt động lao động thì con người dần hiểu hơn về thế giới tự nhiên, có thể cải tạo cuộc sống theo ý muốn của mình. Đó là một quá trình học hỏi đầy lâu dài và cũng không thiếu những khó khăn, thử thách. Con người để hiểu biết được thế giới đã phải đánh đổi rất nhiều thứ, đó là mồ hôi, nước mắt, máu, thậm chí cả cái chết.
Tuy có những sự hi sinh, mất mát nhưng thành quả mà họ đạt được là vô cùng có giá trị. Nhờ sự khám phá, học hỏi không ngừng ấy mà con cháu thế hệ sau như chúng ta được hưởng rất nhiều những giá trị của quá trình học tập ấy. Như vậy, ta có thể thấy con đường tìm hiểu, mở rộng nhận thức của bản thân luôn ẩn chứa vô vàn những khó khăn, thử thách, nhưng kết quả mà ta đạt được cũng vô cùng giá trị, đúng như câu ngạn ngữ Hi Lạp: “Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả thì ngọt ngào”.
Học vấn chính là thành quả của quá trình học tập không ngừng, sự lĩnh hội tri thức sẽ nâng cao trí tuệ, khả năng nhận thức thế giới của con người. Học vấn mang đến những giá trị bổ ích cho bản thân của người học nhưng việc học tập nó chưa bao giờ là dễ dàng, để đạt được mục đích cuối cùng, người học sẽ gặp phải vô vàn những khó khăn, thách thức. Những khó khăn này có thể làm cho con người nhụt chí, trở nên yếu đuối và rất có thể con người sẽ bỏ cuộc trước khi bước đến được đích cuối cùng.
“Những chùm rễ đắng cay” là hình ảnh biểu tượng cho những khó khăn mà con đường học vấn mang lại. Đó là những thử thách người học có thể gặp phải trong quá trình học tập, rèn luyện. Câu nói phản ánh đúng thực tiễn khó khăn mà người học phải trải qua trong quá trình học tập. Học tập là một quá trình dài, ta không thể tìm thấy kết quả trực tiếp, tức thì mà kiến thức sẽ thẩm thấu theo thời gian, kết quả sẽ đến khi ta thực sự nỗ lực, kiên trì đến cùng với mục đích học của mình.
Ngạn ngữ Hi Lạp so sánh những khó khăn trong quá trình học ấy với chùm rễ đắng cay không phải không có lí, chum rễ đắng cay biểu tượng cho vô vàn những thử thách mà ta có thể gặp phải trong quá trình lĩnh hội tri thức. Đắng cay chính là cảm giác thất bại, cảm giác bất lực mà người học có thể sẽ phải trải qua trong quá trình học ấy. Những thử thách, khó khăn mang đến cho chúng ta những cảm xúc tiêu cực, làm cho con người mệt mỏi, chán chường, thất vọng.
“Hoa quả ngọt ngào” là thành quả vẻ vang, vinh quang mà ta đạt được nếu ta vượt qua được mọi chướng ngại, đó là khi ta có thể chạm tay vào tri thức, vào chân lí mà ta luôn hướng tới. Và bao giờ cũng thế, cái gì càng khó khăn để đạt được thì càng có giá trị. Học vấn cũng vậy, học vấn là một dạng giá trị tinh thần, ta không thể nhìn ngắm bằng mắt thường nhưng đó lại là tài sản vô giá, to lớn, đáng tự hào nhất mà ta có thể đạt được. Bởi khi đã có học vấn thì ta có thể dễ dàng thực hiện được những mục tiêu trong cuộc sống của chính mình. Hay chí ít ta có bài học về sự kiên trì, nỗ lực để vượt qua hoàn cảnh.
Chẳng hạn, khi làm một bài toán khó, dù cố gắng nhưng ta không thể tìm ra cách giải, cũng không biết lựa chọn phương pháp nào mới là tối ưu và giúp ta tìm đến kết quả. Nếu người học bỏ cuộc trước bài toán ấy thì mãi mãi họ cũng không hiểu và không làm được bài toán ấy. Ngược lại, nếu kiên trì, nỗ lực trong tìm kiếm cách giải thì khi ta tìm được đáp án đúng sẽ vô cùng ý nghĩa, bởi lúc ấy ta không chỉ chiến thắng được đề bài khó mà ta còn chiến thắng chính mình, làm chủ được tri thức.
Như vậy, câu nói Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả thì ngọt ngào là đúng đắn, phản ánh đúng được những khó khăn mà ta có thể gặp phải trong quá trình học tập cũng như nhấn mạnh đến giá trị to lớn mà ta đạt được nếu vượt qua được những khó khăn ấy.
