Đoạn trích Tức nước vỡ bờ là tác phẩm dựng lên một bức tranh chân thực, điển hình về xã hội nông thôn VN trước Cánh mạng tháng tám, làm nỏi rõ mâu thuẫn giai cấp sâu sắc giữa nông dân và địa chủ có sức tố cáo mạnh mẽ. Qua việc miêu tả mấy ngày sưu thuế, tác giả xoáy sâu vào nạn thuế thân ( còn gọi là thuế đinh ) đánh vào nam giới, một loại thuế gở và dã man. Tác phẩm phê phán trật tự xã hội thực dân nửa phong kiến và thể hiện thật cảm cảm động cuộc sống cùng quẫn, thê thảm của người dân lao động bị ác bức, bóc lột cũng như khẳng định phẩm chất đẹp đẽ, sức quật ường của họ. Mặc dù bị đàn áp và đẩy đến tình cảnh khốn cùng nhưng người nông dân không cam chịu. Họ luôn tiềm ẩn một tinh thần phản kháng mãnh liệt.
