a) Bảo hiểm xã hội:
- Là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
- Có hai loại hình bảo hiểm xã hội:
+ Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
+ Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ đóng tiền bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
- Thời gian đóng bảo hiểm xã hội là thời gian được tính từ khi người lao động bắt đầu đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi dừng đóng. Trường hợp người lao động đóng bảo hiểm xã hội không liên tục thì thời gian đóng bảo hiểm xã hội là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.
- Người lao động có nhiều quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội, như: nhận lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội, được hưởng bảo hiểm y tế và các chế độ chăm sóc sức khỏe.
b) Bảo hiểm y tế:
- Là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của pháp luật.
- Một số nguyên tắc bảo hiểm y tế là:
+ Bảo đảm chia sẻ rủi ro giữa những người tham gia bảo hiểm y tế.
+ Mức đóng bảo hiểm y tế được xác định theo tỉ lệ phần trăm của tiền lương, tiền công, tiền lương hưu, tiền trợ cấp hoặc mức lương tối thiểu của khu vực hành chính (sau đây gọi chung là mức lương tối thiểu).
+ Mức hưởng bảo hiểm y tế theo mức độ bệnh tật, nhóm đối tượng trong phạm vi quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế.
- Tham gia bảo hiểm y tế bao gồm nhiều loại đối tượng, như: người lao động; trẻ em dưới 6 tuổi; học sinh, sinh viên;...
- Thẻ bảo hiểm y tế được cấp cho người tham gia bảo hiểm y tế và làm căn cứ để được hưởng các quyền lợi về bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật. Mỗi người chỉ được cấp một thẻ bảo hiểm y tế và có giá trị sử dụng kể từ ngày đóng bảo hiểm y tế.
- Người tham gia bảo hiểm y tế có những nghĩa vụ sau:
+ Đóng bảo hiểm y tế đầy đủ, đúng thời hạn
+ Sử dụng thẻ bảo hiểm y tế đúng mục đích quy định, không cho người khác mượn thẻ bảo hiểm y tế.
+ Chấp hành các quy định và hướng dẫn của tổ chức bảo hiểm y tế, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khi đến khám bệnh, chữa bệnh.
+ Thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ngoài phần chi phí do quỹ bảo hiểm y tế chi trả.
- Mức đóng bảo hiểm y tế được quy định như sau:
+ Đối với người đi làm:
Mức đóng đóng bảo hiểm y tế hàng tháng tối đa = \(1,5\% .20.\)Mức lương cơ sở.
Như vậy mức đóng bảo hiểm y tế hàng tháng tối đa cho người đi làm tính từ ngày 01/7/2023 là:
\(1,5\% .20.1\,\,800\,\,000 = 540\,\,000\) (đồng/tháng).
+ Đối với học sinh, sinh viên:
Mức đóng bảo hiểm y tế hàng năm = \(70\% .4,5\% .\)Mức lương cơ sở.12.
Như vậy mức đóng bảo hiểm y tế hàng năm cho học sinh, sinh viên tính từ 01/7/2023 là:
\(70\% .4,5\% .1\,\,800\,\,000.12 = 680\,\,400\) (đồng/năm).