- Chiến tranh Nam – Bắc triều (1527- 1592) là một cuộc hỗn chiến tàn khốc nhằm tiêu diệt lẫn nhau giữa hai tập đoàn phong kiến . -> Nhân dân phiêu bạc khắp nơi, chết đói nhiều. Hàng vạn người bị Nam triều và Bắc triều bắt đi lính, đi phu. Mùa màng bị tàn phá nặng nề, đồng ruộng bỏ hoang, dịch tể phát sinh… Đời sống nhân dân cơ cực.
- Chiến tranh Trịnh – Nguyễn dẫn đến hậu quả: đất nước bị chia cắt làm 2 miền kéo dài đến cuối TK XVIII, gây bao đau thương cho dân tộc và tổn hại cho sự phát triển của đất nước.