Dựa vào việc tìm hiểu các cước chú trong văn bản Đền thiêng cửa bể, hãy xác định các điển cố trong đoạn trích sau:
Trộm nghĩ dời củi khỏi bếp tranh, để phòng cháy trước khi chưa cháy, dùng dâu ràng của tổ để ngừa mưa trước lúc chưa mưa. Dân tình dễ chìm đắm vào sự yên vui, còn thế vận khó lòng giữa được luôn bình trị. Thần là kẻ thiếp hèn mọn, tên tự Bích Châu, lúc nhỏ sinh ở bồng môn, khi lớn được hầu nơi tiêu thất […]
Xin bày tỏ mười điều băn khoăn tấc dạ:
Một là, năng giữ cỗi gốc của nước, trừ bạo thì lòng người yên vui.
Hai là, giữ phép xưa bỏ phiền nhiễu thì kỉ cương không rối.
Ba là, nén kẻ quyền thần, để nhăn chừa chính sự mọt nát.
Bốn là, thải bớt kẻ nhũng lạm để trừ tệ khoét đục của dân
Năm là, xin cổ động Nho phong, khiến cho đuốc lửa cùng ánh mặt trời soi sáng.
Sáu là, mở đường cho người nói thẳng, để cho cánh cửa của lòng thành cũng với đường can gián đều mở toang.
Bảy là, cách kén quân, nên chú trọng vào dũng lực hơn là cao lớn
Tám là, chọn tướng nên cầu người thao lược mà không căn cứ vào gia thế
Chín là, khí giới quý hồ bền sắc, không chuộng văn hoa
Mười là, trận pháp cốt cho tề chỉnh, cần chi điệu múa.
Mười điều kể trên rất là thiết thực, phơi bày tấm lòng trung, mong được bề trên soi xét. Hay tất làm, dở tất bỏ, vua nghĩ đến chăng! Nước được trị, dân được yên, thiếp mong lắm vậy!
Phân tích điển cố trong đoạn trích "Đền thiêng cửa bể":
1. "Dời củi khỏi bếp tranh, để phòng cháy trước khi chưa cháy, dùng dâu ràng của tổ để ngừa mưa trước lúc chưa mưa":
-Điển cố: "Dời củi khỏi bếp tranh" xuất phát từ bài thơ "Dạ Tạ" của Đỗ Phủ.
-Ý nghĩa: Câu nói này thể hiện tầm quan trọng của việc phòng ngừa, chủ động ứng phó với nguy cơ trước khi nó xảy ra.
2. "Thần là kẻ thiếp hèn mọn, tên tự Bích Châu, lúc nhỏ sinh ở bồng môn, khi lớn được hầu nơi tiêu thất":
-Điển cố:
+"Bồng môn": Nơi sinh của vua Nghiêu.
+"Tiêu thất": Nơi vua Thuấn trị vì.
-Ý nghĩa: Bích Châu tự nhận mình là người thấp kém, không đáng kể, nhưng đã từng được vua Nghiêu, vua Thuấn trọng dụng.
3. "Xin bày tỏ mười điều băn khoăn tấc dạ":
-Điển cố: "Mười điều" là mười điều tấu sớ của Trình Diên trong "Hán thư".
-Ý nghĩa: Bích Châu muốn bày tỏ mười điều quan tâm, lo lắng của mình về việc cai trị đất nước.
4. Các điển cố khác:
-"Nén kẻ quyền thần": "Phạt Trụ diệt Khương" trong "Sử ký".
-"Thải bớt kẻ nhũng lạm":"Trừ gian diệt bạo" trong "Sử ký".
-"Cổ động Nho phong":"Nhân nghĩa lễ trí tín" trong "Tứ thư".
-"Mở đường cho người nói thẳng":"Can gián" trong "Sử ký".
-"Cách kén quân": "Kén tướng" trong "Tôn Tử binh pháp".
-"Chọn tướng": "Lựa chọn nhân tài" trong "Hán thư".
-"Khí giới quý hồ bền sắc": "Luyện binh" trong "Tôn Tử binh pháp".
-"Trận pháp cốt cho tề chỉnh": "Binh pháp" trong "Tôn Tử binh pháp".
Kết luận:
Việc sử dụng các điển cố trong đoạn trích "Đền thiêng cửa bể" giúp tác giả:
-Thể hiện kiến thức uyên bác, hiểu biết sâu rộng về văn hóa và lịch sử.
-Tăng tính thuyết phục cho lập luận, lời khuyên của mình.
-Làm cho bài văn thêm trang trọng, uy nghiêm.
-Ngoài ra, việc sử dụng điển cố còn thể hiện:
+Lòng yêu nước, mong muốn đất nước được thái bình, thịnh vượng của Bích Châu.
+Niềm tin vào đạo đức, Nho giáo và tầm quan trọng của việc cai trị đất nước một cách sáng suốt, công bằng.
+"Tôn Tử binh pháp".