Biểu hiện của đối thoại xã giao thái quá:
Các nhân vật sử dụng những lời khen ngợi sáo rỗng, nịnh hót nhau một cách lộ liễu.
Họ nói những điều không đúng với thực tế, chỉ nhằm mục đích lấy lòng nhau.
Họ sử dụng những lời lẽ hoa mỹ, nhưng lại thiếu đi sự chân thành.
Ý nghĩa:
Thể hiện sự giả tạo, của xã hội: Con người sống trong xã hội này luôn che giấu bản thân và đeo lên mình những chiếc mặt nạ.
Thể hiện sự bất lực, chán nản của các nhân vật: Họ không thể thoát khỏi vòng xoáy giả tạo của xã hội và đành phải tiếp tục diễn trò.
Phê phán xã hội phong kiến Nga Sa hoàng: Xã hội này đề cao sự giả tạo, và coi trọng địa vị, tiền bạc hơn phẩm chất con người.
Ví dụ:
Khi Khlestakov đến thị trấn, các quan chức địa phương đều nịnh hót anh ta một cách lộ liễu. Họ gọi anh ta là "quan thanh tra", "người có chức quyền", "người cao quý"...
Khi Khlestakov khoe khoang về cuộc sống xa hoa của mình, các quan chức đều tin tưởng và ghen tị với anh ta.
Khi Khlestakov bỏ đi, các quan chức lại quay sang nói xấu và chê bai anh ta.
Phân tích:
Gogol đã sử dụng nghệ thuật châm biếm, trào phúng để vạch trần sự giả tạo, của xã hội phong kiến Nga Sa hoàng.
Ông đã xây dựng những nhân vật điển hình với những lời nói, hành động hài hước nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc.
Tác phẩm "Quan thanh tra" là một tiếng nói tố cáo mạnh mẽ xã hội bất công và thối nát.