“Bên sông các bô lão, hỏi ý ta sở cầu ? Có kẻ gậy lê chống trước, có người thuyền nhẹ bơi sau, Vái ta mà thưa rằng : Đây là chiến địa buổi Trùng Hưng nhị thánh bắt Ô Mã, Cũng là bãi đất xưa thuở trước Ngô chúa phá Hoàng Thao. Đương khi ấy : Thuyền bè muôn đội, tinh kì phấp phới Hùng hổ sáu quân, giáo gươm sáng chói Trận đánh được thua chửa phân Chiến lũy bắc nam chống đối Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ Bầu trời đất chừ sắp đổi Kìa : Tât Liệt thế cường, Lưu Cung chước dối, Những tưởng gieo roi một lần Quét sạch Nam bang bốn cõi Thế nhưng: Trời cũng chiều người Hung đồ hết lối Khác nào khi xưa : Trận Xích Bích quân Tào Tháo tan tác tro bay Trận Hợp phì giặc Bồ Kiên hoàn toàn chết trụi Câu 1. Văn bản trên thuộc tác phẩm nào ? Của ai? Tác phẩm đó thuộc thể loại nào ? Hãy giới thiệu vài nét về thể loại đó ? (0,75 điểm) Câu 2. Sông Bạch Đằng nằm ở địa phận nào ? Trong lịch sử, dòng sông Bạch Đằng là nơi diễn ra những trận đánh lớn của quân ta làm kẻ thù cướp nước bao phen khiếp vía. Đó là những trận đánh nào ? (0.75 điểm ) Câu 3. Khi kể về các chiến tích trên sông Bạch Đằng của quân ta, vì sao các bô lão lại nhắc đến chiến thắng của hai vua Trần (1288) trước rồi mới nhắc đến chiến thắng của Ngô Quyền (938) (1.0 điểm) Câu 4. Từ các câu “Trận đánh được thua chửa phân/Chiến lũy bắc nam chống đói”, anh/chị hình dung như thế nào về trận đánh giữa quân ta với quân giặc (1.0 điểm) Câu 5 Phân tích các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong hai câu văn : “Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ/ Bầu trời đất chừ sắp đổ ? (1.5 điểm) Câu 6. Sự đan xen các câu dài, ngắn trong văn bản trên có ý nghĩa gì ? (1.0 điểm)
1. Văn bản thuộc tác phẩm Phú sông Bạch Đằng - Trương Hán Siêu.
Tác phẩm thuộc thể loại phú.
- Thể phú
- Khái niệm: Thể phú là thể văn có vần hoặc xen lẫn văn vần hoặc văn xuôi, dùng để tả cảnh vật, phong cảnh, kể sự việc, bàn chuyện đời…
- Tác phẩm thuộc cổ phú – tiểu loại ra đời từ trước thời Đường: có vần, không nhất thiết phải có đối, cuối bài thường kết lại bằng thơ.
2.
Sông Bạch Đằng
- Là địa danh lịch sử nổi tiếng, gắn liền với những mốc son chói lọi trong lịch sử Việt Nam.
- Vị trí: chảy giữa hai tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng, dài hơn 30 kim.
- Gắn với 3 mốc son lịch sử:
+ 938: Ngô Quyền đánh thắng giặc Nam Hán bằng trận địa cọc -> giành lại chủ quyền dân tộc sau 1000 năm Bắc thuộc, chấm dứt 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Băc.
Ngô Quyền dựa vào địa thế của sông Bạch Đằng để dụ đối phương vào trận địa của mình. Khi Hoằng Thao dẫn quân vào theo đường biển, thấy quân Ngô Quyền chỉ là thuyền nhẹ, đã huênh hoang đi vào, khi thủy triều rút, lộ ra cọc bọc đầu sắt, đâm thủng thuyền -> Hoằng Thao cùng một nửa quân bỏ mạng.
+ 981: Lê Hoàn đánh thắng quân Tống
+ 1228 Trần Hưng Đạo chiến thắng quân Mông Nguyên, dùng lại địa thế trận địa cọc của Ngô Quyền, tiêu diệt hơn 4 vạn quân Mông Nguyên.
=> Dòng sông lịch sử.
