Nguyên tử lithium được tạo nên từ ba loại hạt cơ bản (được tô màu khác nhau như ở Hình 2.1). Hãy gọi tên và nêu vị trí của mỗi loại hạt này trong nguyên tử.
Bài 2: Thành phần nguyên tử
Mở đầu (SGK Cánh Diều trang 11)
Thảo luận (1)
Câu hỏi 1 (SGK Cánh Diều trang 11)
Các nguyên tử đều trung hòa về điện. Dựa vào bảng 2.1, em hãy lập luận để chứng minh rằng: Trong một nguyên tử, số proton và số electron luôn bằng nhau.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiGiả sử trong một nguyên tử bất kì:
- Có x hạt proton, mỗi hạt proton có điện tích +1.
⇒ Tổng số điện tích dương là +x
- Có y hạt electron, mỗi hạt electron có điện tích -1
⇒ Tổng số điện tích âm là –y.
Nguyên tử trung hòa về điện nên: tổng số điện tích dương + tổng số điện tích âm = 0
⇒ (+x) + (-y) = 0 ⇔ x = y
Vậy trong một nguyên tử bất kì số proton và số electron luôn bằng nhau.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Luyện tập 1 (SGK Cánh Diều trang 12)
Hạt proton, neutron nặng hơn hạt electron bao nhiêu lần?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiKhối lượng hạt proton ≈ khối lượng hạt neutron ≈ 1 amu
Khối lượng hạt electron ≈ 0,00055 amu
⇒ Hạt proton, neutron nặng hơn hạt electron là \(\dfrac{1}{0,00055}\) ≈ 1818 lần
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Luyện tập 2 (SGK Cánh Diều trang 12)
Hãy cho biết bao nhiêu hạt proton thì có tổng khối lượng bằng 1 gam.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1 amu = 1,6605.10-27 kg = 1,6605.10-24 g
1 hạt proton có khối lượng = 1,6605.10-24 gam
x hạt proton có khối lượng = 1 gam
⇒ x = \(\dfrac{1}{1,6605\cdot10^{-24}}\) = 6,02.1023 hạt
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Luyện tập 3 (SGK Cánh Diều trang 12)
Khi các nguyên tử tiến lại gần nhau để hình thành liên kết hóa học, sự tiếp xúc đầu tiên giữa hai nguyên tử sẽ xảy ra giữa
A. lớp vỏ với lớp vỏ.
B. lớp vỏ với hạt nhân.
C. hạt nhân với hạt nhân.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐáp án đúng là: A
Khi các nguyên tử tiến lại gần nhau để hình thành liên kết hóa học, sự tiếp xúc đầu tiên giữa hai nguyên tử sẽ xảy ra giữa lớp vỏ với lớp vỏ
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Câu hỏi 2 (SGK Cánh Diều trang 12)
Hãy chỉ ra những sự khác nhau về thành phần nguyên tử giữa nguyên tử hydrogen và beryllium được minh họa trong Hình 2.2.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNguyên tử beryllium có neutron trong hạt nhân còn nguyên tử hydrogen không có hạt neutron.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Luyện tập 4 (SGK Cánh Diều trang 12)
Nguyên tử lithium (Li) tạo nên bởi 3 proton, 4 neutron và 3 electron. Khối lượng lớp vỏ của Li bằng khoảng bao nhiêu phần trăm khối lượng của cả nguyên tử Li?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiNguyên tử lithium (Li) tạo nên bởi 3p, 4n và 3e nên khối lượng của một nguyên tử Li là:
3.1 + 4.1 = 7 (amu)
Khối lượng lớp vỏ của Li là: 3.0,00055 = 1,65.10-3 amu.
Phần trăm khối lượng lớp vỏ: \(\dfrac{1,65\cdot10^{-3}}{7}\).100% ≈ 0,024%
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Luyện tập 5 (SGK Cánh Diều trang 13)
Hồng cầu được coi như có dạng đĩa tròn với đường kính 7,8 × 104\(\overset{O}{A}\). Hỏi cần bao nhiêu nguyên tử Fr sắp xếp thẳng hàng và khít nhau để tạo nên một đoạn thẳng có chiều dài bằng đường kính của hồng cầu?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiMột nguyên tử Fr có đường kính bằng 7,0 \(\overset{o}{A}\)
Cần số nguyên tử Fr là: \(\dfrac{7,8\cdot10^4}{7,0}\) ≈ 11143 nguyên tử
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Vận dụng (SGK Cánh Diều trang 13)
J.J. Thomson (J.J. Tôm – xơn), nhà vật lí người Anh, được trao giải thưởng Nobel (Nô-ben) Vật lí vào năm 1906 vì đã phát hiện ra một loại hạt cơ bản tạo nên nguyên tử. Thomson đã chế tạo ống tia âm cực gồm một ống thủy tinh được hút phần lớn không khí ra khỏi ống, một hiệu điện thế cao được đặt vào hai điện cực gắn ở hai đầu ống (Hình 2.4a). Năm 1897, ông phát hiện ra một dòng hạt (tia) đi ra từ điện cực tích điện âm (cực âm) sang điện cực tích điện dương (cực dương). Tia này được gọi là tia âm...
Đọc tiếp
J.J. Thomson (J.J. Tôm – xơn), nhà vật lí người Anh, được trao giải thưởng Nobel (Nô-ben) Vật lí vào năm 1906 vì đã phát hiện ra một loại hạt cơ bản tạo nên nguyên tử. Thomson đã chế tạo ống tia âm cực gồm một ống thủy tinh được hút phần lớn không khí ra khỏi ống, một hiệu điện thế cao được đặt vào hai điện cực gắn ở hai đầu ống (Hình 2.4a). Năm 1897, ông phát hiện ra một dòng hạt (tia) đi ra từ điện cực tích điện âm (cực âm) sang điện cực tích điện dương (cực dương). Tia này được gọi là tia âm cực.
Các loại hạt tạo nên tia âm cực có đặc điểm: (1) Chuyển động theo đường thẳng trong ống (Hình 2.4a). (2) Hoàn toàn giống nhau dù các vật liệu làm cực âm khác nhau. (3) Bị lệch trong điện trường, về phía bản cực tích điện dương được đặt giữa ống tia âm cực (Hình 2.4b).
Hãy cho biết hạt tạo nên tia âm cực là loại hạt gì. Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDựa trên các đặc điểm về tia âm cực xác định được: Hạt tạo nên tia âm cực là hạt electron vì electron mang điện tích âm nên sẽ bị lệch trong điện trường, về phía bản cực tích điện dương.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)
Bài 1 (SGK Cánh Diều trang 15)
Một loại nguyên tử hydrogen có cấu tạo đơn giản nhất, được tạo nên chỉ từ 1 electron và 1 proton. Những phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về nguyên tử hydrogen này?(a) Đây là nguyên tử nhẹ nhất trong số các nguyên tử được biết cho đến nay.(b) Khối lượng nguyên tử xấp xỉ 2 amu.(c) Hạt nhân nguyên tử có khối lượng gấp khoảng 1 818 lần khối lượng lớp vỏ.(d) Kích thước của nguyên tử bằng kích thước của hạt nhân.
Đọc tiếp
Một loại nguyên tử hydrogen có cấu tạo đơn giản nhất, được tạo nên chỉ từ 1 electron và 1 proton. Những phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về nguyên tử hydrogen này?
(a) Đây là nguyên tử nhẹ nhất trong số các nguyên tử được biết cho đến nay.
(b) Khối lượng nguyên tử xấp xỉ 2 amu.
(c) Hạt nhân nguyên tử có khối lượng gấp khoảng 1 818 lần khối lượng lớp vỏ.
(d) Kích thước của nguyên tử bằng kích thước của hạt nhân.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải(a) Đúng. Khối lượng nguyên tử xấp xỉ 1 amu. Là nguyên tử nhẹ nhất trong số các nguyên tử được biết cho đến nay.
(b) Sai. Khối lượng nguyên tử xấp xỉ 1 amu.
(c) Đúng. Khối lượng hạt proton ≈ 1 amu
Khối lượng hạt electron ≈ 0,00055 amu
⇒ Khối lượng hạt nhân nguyên tử lớn hơn khối lượng lớp vỏ là \(\dfrac{1}{0,00055}\) ≈ 1818 lần
(d) Sai. Kích thước của hạt nhân rất nhỏ so với kích thước của nguyên tử.
(Trả lời bởi Hà Quang Minh)