Thực hành tiếng Việt trang 46

I. Biện pháp tu từ chơi chữ

1. Khái niệm

Chơi chữ là biện pháp tu từ vận dụng các đặc điểm ngữ âm, ngữ nghĩa hoặc quy tắc kết hợp từ ngữ một cách khéo léo, sáng tạo nhằm đem lại những liên tưởng bất ngờ, thú vị cho người đọc (người nghe).

2. Một số cách chơi chữ thường gặp

-   Dùng từ đồng âm.

-   Dùng từ gần âm (trại âm).

-   Dùng lối điệp âm.

-   Dùng lối nói lái.

-  Dùng từ trái nghĩa.

Dùng từ đồng nghĩa, gần nghĩa hoặc cùng trường nghĩa.

Ví dụ: Dùng lối nói lái

“Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?”

=> Cụm “lợi chăng” khi nói lái sẽ thành “chăng lợi” → “chẳng lời” (ngụ ý: không có ai hỏi cưới).
Cách chơi chữ bằng nói lái giúp tạo nên ý nghĩa hóm hỉnh, sâu sắc và có phần châm biếm nhẹ nhàng.