Thực hành tiếng Việt trang 17

I. Điển tích, điển cố

1. Khái niệm

-  Điển tích, điển cố là câu chuyện, sự việc hay câu chữ trong sách xưa, được dẫn lại một cách cô đúc trong văn bản của các tác giả đời sau.

-  Tuy điển tích, điển cố xuất hiện ở văn bản chỉ là từ ngữ, nhưng nó gợi lên một câu chuyện, sự việc, câu kinh, câu thơ nào đó.

-  Dùng điển tích, điển cố có tác dụng làm cho câu thơ, câu văn hàm súc, trang nhã, uyên bác.

-  Điển tích, điển cố thường khó hiểu đối với người đọc ngày nay, vì thế, cần tra cứu mỗi khi gặp điển tích, điển cố mà mình chưa hiểu.

Ví dụ:

“Chàng Kim từ thuở tương phùng,
Gặp cơn bỉ cực anh hùng ra đi.”
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Phân tích điển cố:
Cụm “bỉ cực” là một điển cố trong triết học phương Đông, xuất phát từ câu “Bỉ cực thái lai” (khi khốn cùng tột độ thì may mắn sẽ đến). Nguyễn Du dùng điển cố này để nói về sự chia lìa trong hoàn cảnh éo le, nhưng đồng thời cũng gợi lên niềm hy vọng vào tương lai.