Nội dung lý thuyết
- Ngôn ngữ sinh hoạt có tính cụ thể. Tính cụ thể biểu hiện ở các mặt sau:
+ Có địa điểm và thời gian cụ thể.
+ Có người nói cụ thể.
+ Có đích lời nói cụ thể.
+ Có cách diễn đạt cụ thể qua việc dùng từ ngữ phù hợp với đối thoại: từ ngữ hô gọi, khuyên bảo thân mật, cấm đoán, quát nạt, cách ví von, miêu tả,...
=> Như vậy, dấu hiệu đặc trưng thứ nhất của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là tính cụ thể: cụ thể về hoàn cảnh, về con người và về cách nói năng, từ ngữ diễn đạt.
Ngôn ngữ sinh hoạt có tính cảm xúc. Tính cảm xúc được thể hiện trong đoạn hội thoại ở trang 113 qua các mặt sau đây:
a) Mỗi người nói, mỗi lời nói đều biểu hiện thái độ, tình cảm qua giọng điệu:
- Giọng thân mật trong thông tin, kêu gọi, thúc giục.
- Giọng thân mật, yêu thương trong lời khuyên bảo của người mẹ.
- Giọng thân mật trong sự trách móc, trong so sánh.
- Giọng quát nạt bực bội của ông hàng xóm.
b) Những từ ngữ có tính khẩu ngữ và thể hiện cảm xúc rõ rệt như: gớm, gì mà, lạch bà lạch bạch, chết thôi,...
c) Những kiểu câu giàu sắc thái cảm xúc (câu cảm thán, câu cầu khiến), những lời gọi đáp, trách mắng,...
=> Như vậy, dấu hiệu đặc trưng thứ hai của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là tính cảm xúc. Không có một lời nói nào nói ra lại không mang tính cảm xúc.
- Trong lời ăn tiếng nói hằng ngày, ngoài giòn nói thì cách dùng từ ngữ, cách lựa chọn kiểu câu của mỗi người cũng thể hiện tính cá thể: mỗi người thường có vốn từ ngữ ưa dùng riêng, có những cách nói riêng,... Qua giọng nói, qua từ ngữ và cách nói quen dùng, ta có thể biết được lời nói của ai, thậm chí đoán biết được tuổi tác, giới tính, cá tính, địa phương,... của họ.
- Lời nói là vẻ mặt thứ hai, diện mạo thứ hai của con người để phân biệt người này với người khác, người quen hay kẻ lạ, thậm chí người tốt với người xấu.
=> Như vậy, dấu hiệu đặc trưng thứ ba của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là tính cá thể.
1. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là phong cách mang dấu hiệu đặc trưng của ngôn ngữ dùng trong giao tiếp sinh hoạt hằng ngày.
2. Đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là: tính cụ thể, tính cảm xúc, tính cá thể.