Luyện từ và câu: Luyện tập về điệp từ, điệp ngữ

1. Ôn tập khái niệm điệp từ, điệp ngữ

Điệp ngữ (hay điệp từ) là một biện pháp tu từ trong văn học, trong đó tác giả lặp lại một từ, một cụm từ hoặc cả một câu với dụng ý cụ thể để nhấn mạnh nội dung được nói đến.

2. Ví dụ về điệp từ, điệp ngữ

• Trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính của nhà thơ Phạm Tiến Duật:

  “Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng

  Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim

  Thấy sao trời và đột ngột cánh chim

  Như sa, như ùa vào buồng lái”

Có thể thấy, tác giả đã sử dụng biện pháp điệp từ, lặp lại từ “nhìn thấy” trong các câu thơ để nhấn mạnh hoạt động cũng như phong cảnh mà mình nhìn thấy.

• Cho đoạn văn:

   "Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!"

- Từ được lặp lại ở tất cả các câu trong đoạn là từ tre.

- Việc lặp lại từ tre có tác dụng: đề cao vai trò của hình ảnh cây tre trong đời sống con người Việt Nam khi xưa cho tới tận bây giờ. Tre là loài cây biểu tượng và gắn liền với làng của người Việt. Tre che chắn và ẩn náu cho dân làng, kiên cố làng Việt. Tre trải qua những ngày tháng chiến tranh, đồng hành và gắn bó như máu mủ, người thân của ta. Lặp lại nhiều lần từ tre nhằm thể hiện tình yêu, sự quan trọng và gắn bó một lòng của dân ta với cây tre Việt Nam. Khó có quốc gia nào yêu tre như dân ta.

3. Tác dụng

- Nhấn mạnh: Điệp ngữ giúp nhấn mạnh một ý tưởng, cảm xúc hoặc sự kiện nào đó, làm cho nó trở nên nổi bật và dễ nhớ hơn

- Tạo nhịp điệu: Việc lặp lại từ ngữ tạo ra nhịp điệu, giúp đoạn văn, đoạn thơ trở nên hài hòa và dễ nghe hơn.

- Tăng tính biểu cảm: Điệp ngữ làm tăng tính biểu cảm, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về cảm xúc và ý nghĩa mà tác giả muốn truyền tải.

4. Các loại điệp từ, điệp ngữ phổ biến

(1) Điệp ngữ cách quãng: Điệp ngữ cách quãng là một biện pháp tu từ trong đó một từ hoặc cụm từ được lặp lại nhưng không liên tiếp mà có khoảng cách giữa các lần lặp.

(2) Điệp ngữ nối tiếp: Điệp ngữ nối tiếp là một biện pháp tu từ trong đó các từ hoặc cụm từ được lặp lại liên tiếp nhau trong câu hoặc đoạn văn.

(3) Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp vòng): Điệp ngữ chuyển tiếp, còn được gọi là điệp vòng, là một biện pháp tu từ trong đó từ hoặc cụm từ ở cuối câu văn hoặc câu thơ trước được lặp lại ở đầu câu văn hoặc câu thơ tiếp theo.