Nội dung lý thuyết
- Tiễn dặn người yêu gồm 1846 câu thơ.
- Thể loại: truyện thơ dân tộc Thái.
Câu chuyện được dựa vào 3 sự việc sau:
+ Tình yêu tan vỡ;
+ Lời tiễn dặn;
+ Hạnh phúc.
- Phần 1: (Từ đầu đến “…góa bụa về già”): Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn.
- Phần 2: (Còn lại): Cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái.
a. Tâm trạng của cô gái qua sự cảm nhận của chàng trai
- Cô gái cất bước theo chồng mang theo gánh nặng tâm tư sầu thương, nỗkhổ đau tuyệt vọng.
- Biểu hiện: Vừa đi vừa ngoảnh lại, Vừa đi vừa ngoái trông,...
- Cấu trúc trùng điệp thể hiện sự lưu luyến, nuối tiếc tình yêu, chờ đợi, nuôi hi vọng về sự thay đổi.
- Chân bước, lòng càng đau, càng nhớ cho thấy nỗi đau giằng xé.
- Tâm trạng cô gái mâu thuẫn, đau khổ, cay đắng đến tuyệt vọng.
=> Chàng trai thấu hiểu nỗi nhớ nhung, sự chờ đợi của cô gái, điều này thể hiện sự đồng cảm giữa hai người.
- Nguyên nhân:
+ Xã hội phong kiến Thái với hủ tục lạc hậu (hôn nhân ép gả).
+ Tình yêu tha thiết cháy bỏng của cô gái với chàng trai cho thấy một khát vọng về tình yêu tự do.
b. Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng
- Cấu trúc trùng điệp: Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại, Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi đã cho thấy tâm trạng đau khổ, quyến luyến ko nỡ xa rời của chàng trai dành cho cô gái.
- Chàng trai bày tỏ tình yêu của mình:
+ Một tình yêu tha thiết sâu nặng.
+ Một tình yêu vĩnh cửu.
+ Một tình yêu giàu lòng nhân ái, vị tha và khát khao hạnh phúc được bày tỏ kín đáo.
- Lời thề hẹn sẽ đợi cô:
Đôi ta yêu nhau, đợi tháng năm lau nở.
Đợi mùa nước đỏ cá về.
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
- Hình ảnh đậm sắc thái dân tộc: thời gian chờ đợi được tính bằng mùa vụ, tình cảm chân thực, lâu bền.
- Cấu trúc trùng điệp:
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già.
- Thời gian chờ đợi tính bằng đời người. Lời ước hẹn tha thiết chờ đợi nhau.
- Vừa thể hiện tình yêu không thay đổi, vừa là thái độ bất lực, đành chấp nhận tập tục; ngầm tố cáo xã hội phong kiến vùi dập tình yêu.
- Ân cần chăm sóc người yêu: chải đầu, búi tóc, lam thuốc.
- Chàng trai động viên cô gái kiên gan vượt qua khó khăn.
- Sự bền vững của tình yêu được so sánh với sự bền vững của thiên nhiên cho thấy được tình yêu bất diệt của đôi trai gái.
=> Lời tiễn dặn thể hiện khát vọng vượt qua khó khăn để có thể đoàn tụ bên nhau.
1. Nghệ thuật
- Sự kết hợp hài hòa yếu tố tự sự, trữ tình.
- Bản sắc dân tộc đậm đà: sự hồn nhiên, hấp dẫn.
2. Nội dung
- Giá trị nhân đạo, nhân văn cao đẹp.
- Tiếng nói phản kháng tập tục, hôn nhân ràng buộc con người.
- Khát vọng tình yêu tự do, thủy chung gắn bó.