Hướng dẫn soạn bài Lai Tân

Trả lời câu hỏi sách giáo khoa

Câu 1. Trong ba câu đầu, bộ máy quan lại ở Lai Tân đã được miêu tả như thế nào? Ban trưởng, cảnh trưởng, huyện truyện có làm đúng chức năng của những người đại diện cho pháp luật không?

Trả lời:

- Ban trưởng “đánh bạc”: ngang nhiên phạm luật.

- Cảnh trưởng “kiếm ăn quanh”: lén lút moi tiền của tù nhân.

- Huyện trưởng “chong đèn”: bệ rạc, vô trách nhiệm.

=> Quan lại đứng đầu nhà tù lẽ ra phải là những người đại diện cho công lý, gương mẫu tuân thủ luật, thực thi đúng chức trách nhưng ở đây lại là những kẻ vô trách nhiệm, vi phạm luật pháp và tham lam bần tiện, là bộ mặt thối nát của bộ máy Tưởng Giới Thạch.

Câu 2. Phân tích sắc thái châm biếm, mỉa mai ở câu thơ cuối. (Chú ý: hai chữ "vẫn thái bình" có ý nghĩa gì?)

Trả lời:

- Nghịch lý: quan chức nhũng nhiễu (3 câu đầu) >< “Lai Tân vẫn thái bình” (câu cuối) => ẩn sau đó là cái cười mỉa mai, sự đả kích sâu cay đối với bọn quan lại.

- Sắc thái châm biếm, mỉa mai tập trung trong từ “thái bình”: tác giả bóc mẽ “kiểu thái bình” kỳ quái ở Lai Tân, đả kích thói dối trá, bản chất thối nát của chính quyền.

Câu 3. Nhận xét về kết cấu và bút pháp của bài thơ.

Trả lời:

- Kết cấu: thông thường một bài tứ tuyệt Đường luật có kết cấu chia làm hai phần (2 câu đầu, 2 câu sau) hoặc bốn phần (đề, thực, luận, kết). Bài Lai Tân chia làm hai phần: 3 câu đầu và 1 câu cuối, trong đó ba câu đầu kể sự việc, câu cuối bày tỏ đánh giá và bình luận của tác giả. Một mình câu cuối vẫn cân đối được với cả ba câu đầu và mở ra sự bất ngờ thú vị.

- Nghệ thuật: bút pháp châm biếm nhẹ nhàng, sử dụng nhãn tự “thái bình”, ngôn ngữ cô đọng hàm súc, bút pháp chấm phá gây bất ngờ.

- Chất “thép” của bài thơ nằm ở sức chiến đấu, lời thơ nhẹ nhàng mà sức chiến đấu quyết liệt.