Hoạt động 7: Thể hiện kĩ năng giải quyết mâu thuẫn và nuôi dưỡng, giữ gìn, mở rộng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè

1. TÌM HIỂU VỀ KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT MÂU THUẪN VÀ QUẢN LÝ MỐI QUAN HỆ

a. Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn là gì?

- Giải quyết mâu thuẫn không phải là một cuộc tranh cãi xem ai thắng ai thua. Đó là khả năng em nhận diện được sự bất đồng, bất hòa với bạn bè, giữ được bình tĩnh, lắng nghe để thấu hiểu góc nhìn của cả hai bên và chủ động tìm kiếm một giải pháp mà cả hai đều cảm thấy được tôn trọng. Kỹ năng này giúp biến mâu thuẫn từ một nguy cơ phá vỡ tình bạn trở thành một cơ hội để hai bên hiểu nhau hơn.

- Ví dụ: Khi em và bạn thân cãi nhau, thay vì im lặng không chơi với nhau nữa, cả hai cùng ngồi xuống nói rõ suy nghĩ của mình và tìm ra điểm hiểu lầm, đó chính là giải quyết mâu thuẫn.

b. Nuôi dưỡng, giữ gìn và mở rộng mối quan hệ là gì?

- Đây là những hành động chủ động của em để xây dựng và duy trì một mạng lưới quan hệ bạn bè tích cực.

+ Nuôi dưỡng và Giữ gìn: Là những nỗ lực liên tục để chăm sóc cho các mối quan hệ hiện có. Ví dụ: Thường xuyên hỏi thăm, giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn, giữ lời hứa và tha thứ cho những lỗi lầm nhỏ.

+ Mở rộng: Là sự chủ động, tự tin của em trong việc kết nối, làm quen với những người bạn mới, những môi trường mới để có thêm những tình bạn tốt đẹp.

c. Vì sao những kỹ năng này lại đặc biệt quan trọng ở lớp 12?

- Việc rèn luyện các kỹ năng này là vô cùng cần thiết, đặc biệt là trong năm học cuối cấp này.

+ Giải quyết mâu thuẫn giúp giảm căng thẳng: Năm lớp 12 đã có đủ áp lực học hành, thi cử. Những mâu thuẫn bạn bè không được giải quyết sẽ gây thêm căng thẳng, mệt mỏi. Biết cách hóa giải chúng sẽ giúp em giữ được tinh thần thoải mái để tập trung học tập.

+ Nuôi dưỡng tình bạn là xây dựng điểm tựa: Tình bạn tốt chính là điểm tựa tinh thần quý giá, là nơi em có thể chia sẻ áp lực và nhận được sự động viên, giúp đỡ cùng nhau tiến bộ.

+ Mở rộng mối quan hệ là chuẩn bị cho tương lai: Sắp tới, em sẽ bước vào một môi trường hoàn toàn mới (Đại học, Cao đẳng, đi làm). Khả năng chủ động làm quen và xây dựng các mối quan hệ mới sẽ là một kỹ năng then chốt giúp em nhanh chóng hòa nhập và thành công.

2. HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH KỸ NĂNG QUA CÁC TÌNH HUỐNG

1. Sắm vai thể hiện kĩ năng giải quyết mâu thuẫn và kĩ năng nuôi dưỡng, giữ gìn, mở rộng mối quan hệ tốt đẹp với các bạn trong tình huống dưới đây:

- Tình huống 1 (Tân và Mạnh):

+ Phân tích: Đây là một mâu thuẫn nảy sinh từ những hành động trong quá khứ (trêu chọc, nói xấu) và hiểu lầm ở hiện tại (Mạnh nghĩ Tân "nhìn đểu").

+ Đề xuất cách ứng xử (Nếu là Tân): Em cần chủ động giải quyết mâu thuẫn. Em không nên bỏ đi mà nên tìm thời điểm thích hợp (có thể là sau khi Mạnh đã bớt giận) để nói chuyện rõ ràng. Ví dụ: "Mạnh ơi, tớ nghe nói cậu giận tớ chuyện lúc nãy. Tớ thành thật xin lỗi vì những hành động trêu chọc trước đây của tớ. Nhưng lúc nãy ở sân, tớ thực sự không có ý 'nhìn đểu' cậu đâu, có thể là do tớ đang mải suy nghĩ chuyện khác. Tình bạn của chúng mình rất quan trọng, tớ không muốn vì hiểu lầm mà mất đi tình bạn này. Chúng ta nói chuyện rõ ràng nhé?".

- Tình huống 2 (Nga và Phương):

+ Phân tích: Đây là tình huống cần kỹ năng mở rộng mối quan hệ. Nga có một nhu cầu (cần người làm truyền thông) và đã tìm được người phù hợp (Phương) nhưng lại không quen biết.

+ Đề xuất cách ứng xử (Nếu là Nga): Nga cần thể hiện sự chủ động, tự tin và tôn trọng. Ví dụ: Nga có thể đến gặp Phương và nói: "Chào Phương, mình là Nga, nhóm trưởng nhóm dự án cộng đồng A. Mình được biết bạn rất có kinh nghiệm và năng lực về mảng truyền thông. Hiện tại, nhóm mình đang rất cần một thành viên như bạn. Không biết Phương có hứng thú tìm hiểu và tham gia cùng nhóm mình không?".

- Tình huống 3 (Thanh đi du học):

+ Phân tích: Đây là tình huống đòi hỏi cả hai kỹ năng: nuôi dưỡng, giữ gìn các mối quan hệ cũ và mở rộng các mối quan hệ mới.

+ Đề xuất cách ứng xử (Nếu là Thanh): Thanh cần có một kế hoạch rõ ràng cho cả hai việc. Ví dụ:

• Để giữ gìn tình bạn cũ: "Trước khi tớ đi, cả nhóm chúng mình hãy cùng nhau làm một cuốn album ảnh kỷ niệm nhé. Dù tớ đi du học xa, tớ vẫn sẽ luôn trân trọng tình bạn này. Chúng mình hãy hứa là sẽ gọi video call cho nhau ít nhất mỗi tháng một lần để cập nhật tình hình của nhau nhé!".
• Để mở rộng mối quan hệ mới: "Khi đến môi trường mới, tớ biết mình sẽ rất bỡ ngỡ và lo lắng. Vì vậy, kế hoạch của tớ là sẽ chủ động tham gia ít nhất một câu lạc bộ sở thích ở trường mới. Tớ sẽ cố gắng cởi mở, mỉm cười và giới thiệu bản thân mình trước để làm quen với các bạn ở đó".

2. Chia sẻ một số tình huống mà em đã thực hiện để giải quyết mâu thuẫn và mở rộng mối quan hệ với các bạn.

- Sau khi đã đóng vai, bây giờ là lúc em tự suy ngẫm và chia sẻ về những tình huống thực tế của chính mình.

- Em có thể chia sẻ dựa trên các câu hỏi sau:

+ Em đã từng có hiểu lầm hay mâu thuẫn với bạn bè chưa? Em đã giải quyết nó như thế nào? Kết quả ra sao?

+ Đã bao giờ em chủ động làm quen với một người bạn mới mà em ngưỡng mộ chưa? Em đã bắt đầu câu chuyện như thế nào?

+ Em đã học được bài học kinh nghiệm gì từ những lần giải quyết mâu thuẫn hay mở rộng mối quan hệ đó?

- Ví dụ: "Đã có lần em và bạn thân giận nhau vì hiểu lầm lời nói. Thay vì im lặng, em đã chủ động nhắn tin trước và nói: 'Tớ nghĩ chúng mình cần nói chuyện rõ ràng'. Sau khi nói chuyện, cả hai mới vỡ lẽ ra là do một bạn khác truyền đạt sai ý. Bài học em rút ra là phải luôn đối thoại trực tiếp thay vì tin vào lời người thứ ba".