Đọc: Ai ơi mồng 9 tháng 4 (Anh Thư)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả: Anh Thư.

2. Tác phẩm

Xuất xứ: Báo điện tử Hà Nội mới, 2004.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Hội Gióng

- Địa điểm:

+ Cố Viên - giữa đồng thông Đổng Viên - Vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn - Nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đền Mẫu (đền Hạ) - nơi thờ mẹ Gióng - xây ở ngoài đê.

+ Đền Thượng - nơi thờ phụng Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh - có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

- Lưu ý: Thời điểm Hội Gióng bắt đầu mùa mưa dông.

2. Các hoạt động chính:

a) Hát thờ

- Địa điểm: Trước thủy đình ở đền Thượng.

- Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.

b) Hội trận

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quần xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cố mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

+ Điểm kết thúc: Đổng Viên.

4. Ý nghĩa hội Gióng

- Biểu diễn các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều.

- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Ai ơi mồng 9 tháng 4 là văn bản thuyết minh về Hội Gióng. Người viết cung cấp những thông tin như thời gian, địa điểm, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo. 

2. Nghệ thuật

Số liệu chính xác, lời văn chân thực, cô đọng.

IV. Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối bài

1. Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

Văn bản thuật lại sự kiện Hội Gióng.

2. Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

Đoạn mở đầu nêu ra thông tin về tên lễ hội, thời gian cũng như thời tiết thường diễn ra tại Hội Gióng.

3. Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến những chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng.

- Cố Viên – giữa đồng thôn Đổng Viên – Vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

- Miếu Ban – thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn – Nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

- Đền Mẫu (đền Hạ) – nơi thờ mẹ Gióng – xây ở ngoài đê.

- Đền Thượng – nơi thờ phụng Thánh – xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh – có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

4. Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.

Tham khảo sơ đồ phía trên.

5. Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài viết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.

8/4 Lễ rước nước luyện vũ khí trước khi đánh giặc.

9/4  Múa hát thờ, hội trận và lễ khao quân.

* Hát thờ:

- Địa điểm: Trước thủy đình ở đền Thượng.

- Loại hình chủ yếu: hát dân ca.

* Hội trận: 

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quần xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từ giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

+ Điểm kết thúc: Đổng Viên.

11/4 Lễ rửa khí giời.

12/4 Lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.

6. Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?

- Biểu diễn các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều

- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.